AST در آزمایش خون چرا سنجیده میشود؟ + تفسیر مقادیر مختلف آن

AST در آزمایش خون بیانگر سطح آنزیم آسپارتات ترنس آمیناز در خون است که برای موارد مختلفی سنجیده میشود. همچنین ممکن است با نام SGOT نیز آن را در برگه های آزمایش ببینید. این آنزیم به طور عمده توسط کبد ساخته میشود و در کبد هم ذخیره میشود اما مقادیری از آن در عضلات، کلیه ها، مغز و گلبول های قرمز هم یافت میشود. سطح این آنزیم به طور عمده در بیماری های بد یا هنگامی که سلول های کبدی آسیب میبینند افزایش می یابد. به طور کلی معمولا این آنزیم به همراه ALT در آزمایش خون سنجیده میشود و مقایسه سطح این دو آنزیم پزشک را در تشخیص علت بیماری یاری می‌رساند. در ادامه با ما همراه باشید تا ببینیم که AST یا SGOT در آزمایش خون چرا سنجیده میشود و تفسیر نتیجه آن در آزمایش به چه صورت است.

هدف از سنجش AST در آزمایش خون چیست؟

در حالت عادی و سلامت، مقادیر کمی از این آنزیم در جریان خون همه ما وجود دارد. افزایش AST در آزمایش خون کمی بیشتر از نرمال ممکن است به معنای وجود بیماری باشد. همچنین افزایش سطوح آن به چندین برابر نرمال به طور خاص گویای آسیب کبدی میباشد. هنگامی که یکی از بافت های حاوی این آنزیم آسیب میبینند، این آنزیم در عرض ۶ ساعت افزایش می یابد.

به طور کلی معمولا SGOT برای سنجش سلامت کبد و اینکه آیا مشکلی نسبت به کبد وجود دارد یا نه سنجیده میشود. علائمی که گویای وجود مشکل در کبد باشند معمولا پزشک را به سمت درخواست ALT و AST در آزمایش خون سوق میدهند. این علائم به طور کلی عبارتند از:

• علائم یرقان یا زردی مانند زردی پوست یا زردی ملتحمه
• ضعف و خستگی
• درد یا تورم شکم
• کاهش اشتها
• از دست دادن وزن بدون دلیل
• التهاب در پاها و مچ پاها
• کبودی
• تهوع و استفراغ
• و…

با توجه به اینکه کبد نقش های مختلف و متفاوتی را در بدن برعهده دارد، آسیب به کبد علائم گوناگونی میتواند در افراد مختلف ایجاد کند که خلاصه آن ها را در بالا دیدیم. همچنین در شرایط خاصی که احتمال آسیب به کبد وجود دارد نیز این تست درخواست میشود. شرایطی مانند قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت، اعتیاد به الکل، چاقی مفرط، مصرف داروهایی که به کبد آسیب میرسانند در دوز های غیر استاندارد، دیابت یا سندرم متابولیک، هموکروماتوز ارثی، بیماری ویلسون، کبد چرب غیر الکلی و…

در شرایط دیگری نیز بررسی AST در آزمایش خون میتواند به مانیتور کردن روند درمان و بهبودی خصوصا در بیماران بستری کمک کند. سایر آزمایش‌های مرتبطی که ممکن است همراه با AST در آزمایش خون سنجیده شوند عبارتند از:

• ALT
• ALP
• GGT
• Bilirubin
• Liver panel
• Albumin
• Total Protein

علل غیر کبدی که ممکن است در طی آن ها AST چک شود

همانگونه که گفتیم این آنزیم در گلبول های قرمز خونی ما هم وجود دارد بنابر این در مواردی مانند اسفروسیتوز ارثی، مالاریا، آنمی داسی شکل و… که گلبول های قرمز آسیب میبینند نیز این آنزیم در خون آفزایش پیدا کند. در سکته های قبلی و مغزی نیز ممکن است چک کردن سطح این آنزیم کمک کننده باشد. در آسیب عضلات نیز سطوح AST در آزمایش خون بهمراه ALP ممکن است چک شود.

گاهی ممکن است شما مبتلا به بیماری خاصی باشید و این بیماری ممکن است به کبد شما آسیب برساند. به همین دلیل پزشک شما ممکن است برای بررسی این مورد که آیا این شرایط در حال آسیب زدن به کبد شماست یا نه؛ نیز ممکن است AST را در آزمایش خون شما چک کند. این بیماری ها عبارتند از:

• نارسایی کلیه که ممکن است در طی بیماری مزمن کلیوی یا CKD ایجاد شود
• التهاب پانکراس یا پانکراتیت
• بیماری های کیسه صفرا و همچنین سنگ صفرا
• آمیلوئیدوز
• سرطان های خون مانند لوکمی و لنفوم
• سکته های قلبی و مغزی
• مونونوکلئوز
• و…

شرایط و نحوه انجام آزمایش

مانند آزمایش ALT این آزمایش نیز نیازی به رعایت شرایط خاصی ندارد و همچنین نمونه لازم برای انجام این تست نمونه خون سیاهرگی است که معمولا از ورید های بازو یا دست گرفته میشود. البته اگر در کنار این آزمایش پزشک شما آزمایش های دیگری نیز برای شما درخواست کرده باشد، ممکن است نیاز به رعایت شرایط خاص مربوط به آن آزمایش ها باشد.

درصورتی که که تعداد آزمایش های درخواست شده برای شما زیاد باشد؛ ممکن است نیاز به اخذ چند نمونه خون از شما باشد که در این حالت ممکن است اندکی احساس سرگیجه و ضعف کنید که با نوشیدن مایعات این حالات نیز برطرف میشوند.

تفسیر مقادیر مختلف AST در آزمایش خون

سطوح نرمال AST در آزمایش خون مردان و زنان متفاوت است چون معمولا مردا جسه بزرگ تر، عضلات بیشتر و کبد بزرگتری دارند. به همین دلیل سطوح نرمال در آقایان ۱۰-۴۰ واحد در لیتر و در خانم ها ۹-۳۲ واحد در لیتر است. البته باید توجه داشته باشید که با توجه به استفاده از روش ها و دستگاه های مختلف ممکن است در آزمایشگاه های مختلف مقادیر نرمال با این مقادیر اندکی تفاوت داشته باشند. مقادیر بیشتر از نرمال AST در آزمایش خون ممکن است ناشی از موارد زیر باشند:

• هپاتیت مزمن
• سیروز کبدی طول کشیده
• انسداد صفراوی
• سرطان کبد
• کبد چرب الکلی و غیر الکلی
• بیماری ویلسون
• هپاتیت خود ایمنی
• مصرف بعضی از دارو ها

همچنین شرایطی که ممکن است مقادیر AST در آزمایش خون افزایش یافته باشند (بیشتر از موارد قبلام) نیز عبارتند از:

• هپاتیت ویروسی حاد
• مسمومیت کبدی با دارو ها یا مواد سمی آسیب زننده به کبد
• انسداد جریان خون ورودی کبد

در شرایط زیر نیز همچنین ممکن است افزایش سطوح AST را در آزمایش خون داشته باشیم:

• سوختگی های وسیع
• حمله قلبی
• ورزش های سنگین
• اعمال جراحی
• تشنج
• پانکراتیت

همانطور که گفتیم ALT نیز در بیماری های کبد افزایش می یابد اما اندازه گیری ALT و AST در آزمایش خون همراه با هم و مقایسه سطوح این این دو آنزیم میتواند در تشخیص دلیل اصلی افزایش آن ها یاری رسان باشد. در اکثر موارد، میزان افزایش ALT نسبت به افزایش AST بیشتر بوده و در نتیجه نسبت AST/ALT غالبا کاهش می یابد. در هپاتیت الكلی، سیروز کبدی و آسیب عضلانی نسبت AST/ALT افزایش می باید. ALT ویژگی بیش تری نسبت به AST برای یافت کبدی دارد و در بیماریهای غیر کبدی کم تر تحت تأثیر قرار می گیرد.

در یکسری شرایط خاص یا مصرف دارو هایی نیز ممکن است سطوح این آنزیم در آزمایش شما به طور کاذب بالا نشان داده شود (یعنی بیماری در ارتبطا با کبد وجود ندارد اما این تست برای شما مثبت شده است). شرایطی مانند کتو اسیدوز دیابتی یا آنتی بیوتیک های مانند اریترو مایسین.

منبع مکمل: webmed