anti-ccp در آزمایش نمایش دهنده سطح آنتی بادی های ضد پپتید های حلقوی سیترولینه یا Cyclic Citrullinated Peptide Antibody است. این آزمایش بیشتر برای تشخیص آرتریت روماتوئید درخواست میشود اما ممکن است برای تشخیص بعضی دیگر از بیماری های روماتولوژی نیز درخواست شود. در این مطلب به بررسی این تست آزمایشگاهی میپردازیم.
anti-ccp در آزمایش و هدف سنجش آن
در بدن ما سیستم ایمنی از طریق پروتئین هایی به نام پادتن یا آنتی بادی با عوامل بیگانه و بیماری زا مبارزه میکند. حال گاهی در این پروسه اخلالی ایجاد میشود و سیستم ایمنی به جای عوامل بیگانه و بیماری زا بر علیه یکی از عناصر درون بدن آنتی بادی میسازد که به آن ها اتوآنتی بادی میگویند و باعث بروز بیماری های خودایمنی میشود. anti-ccp در آزمایش نیز نمایش دهنده سطح یکی از همین اتوآنتی بادی هاست که بر علیه پپتید های حلقوی سیترولینه ایجاد شده است. این پپتید ها یکی از مواد سازنده بافت سالم در مفاصل هستند.
سیستم ایمنی با ساخت این اتوآنتی بادی ها به مفاصل حمله میکند و باعث ایجاد بروز درد و التهاب در مفصل میشود که در صورت عدم درمان در دراز مدت میتواند باعث ناتوانی شود. anti-ccp در آزمایش برای بیماری آرتریت روماتوئید اختصاصی است و مثبت شدن آن در آزمایش در کنار علائم بالینی تا حد زیادی میتواند تشخیص آرتریت روماتوئید را مسجل کند.
بیماری آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی در اثر وجود اخلال، به مفاصل حمله میکند. در این بیماری مفاصل متورم میشوند و حتی گاهی در موارد شدید در زمان های شعله وری بیماری شخص بسختی قادر به حرکت خواهد بود. مفاصل اصلی درگیر، مفاصل انگشتان و مچ و زانو هستند اما در مفاصل دیگر نیز درگیری ممکن است ایجاد شود.
معمولا شخص مبتلا به آرتریت روماتوئید از خشکی صیحگاهی مفاصل شاکی است که بیشتر از ۳۰ دقیقه طول میکشد و با حرکت و ورزش برطرف میشود. تشخیص این بیماری بر مبنای معاینه فیزیکی و یافته های آزمایشگاهی است که معاینه فیزیکی بسیار حائز اهمیت است. معمولا آزمایش هایی که درخواست میشود عبارتند از:
- anti-ccp در آزمایش بیشتر افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مثبت میشود و اختصاصیت بالاتری دارد.
- RF
- ESR (بیشتر بخونید: ESR در آزمایش)
- CRP
- CBC
درمان این بیماری نیز برمبنای استفاده از ضد درد ها و داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری یا به اختصار DMARDs مانند متوتروکسات میباشد.
چه زمانی anti-ccp در آزمایش درخواست میشود؟
همانطور که گفتیم زمانی که بر علیه بافت سالم مفاصل سیستم ایمنی انتی بادی های anti-ccp را ایجاد کند، در مفاصل درد و التهاب ایجاد میشود. علائم اصلی که ممکن است پزشک را از نظر وجود آرتریت روماتوئید به شک بیندازد عبارتند از:
- درد و تورم در مفاصل خصوصا انگشتان دست
- قرمزی و التهاب در مفاصل
- خشکی مفاصل بعد از استراحت خصوصا در صبح
- تب بدون توجیه
- خستگی
- ضعف و بیحالی
- کاهش وزن
همچنین از سنجش anti-ccp در آزمایش برای تخمین شدت بیماری آرتریت روماتوئید نیز استفاده میشود. بیمارانی که در ابتدای تشخیص anti-ccp مثبت دارند، شانس بیشتری برای آسیب مفاصل دارند و معمولا به درمان های شدید تری نیاز دارند.
شرایط و نحوه انجام آزمایش anti-ccp
برای انجام این آزمایش نیاز به رعایت شرایط خاصی نمیباشد و نمونه خون دریافتی، خون سیاهرگی است. معمولا به تنهایی این تست درخواست نمیشود و ممکن است سایر تست های همراه نیاز به رعایت شرایط به خصوص خود را داشته باشند. دقت داشته باشید که اگر دارو یا مکملی مصرف میکنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
تفسیر آزمایش
مثبت شدن anti-ccp در آزمایش یعنی اینکه این اتوآنتی بادی ها در خون وجود دارند. آزمایشگاه های مختلف ممکن است مثبت بودن را به طرق مختلفی نمایش دهند. دقت کنید که جزء مهمی در معیار های تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید معاینه فیزیکی توسط متخصص است و حتی بدون انجام آزمایش و صرفا با معاینه هم میتوان آرتریت روماتوئید را تشخیص داد اما از آزمایش ها برای تایید تشخیص استفاده میشود. همچنین دقت داشته باشید که در بیماری های خودایمن مختلف ممکن است طیف مختلفی از اتوآنتی باید ها مثبت شود، لذا مثبت شدن anti-ccp و RF در آزمایش بدون معاینه اثبات کننده چیزی نمیباشند. به طور کلی با توجه به معاینه:
- اگر anti-ccp در آزمایش مثبت شود و RF هم مثبت شود به احتمال بالایی شخص به آرتریت روماتوئید مبتلاست
- اگر anti-ccp مثبت شود و RF منفی شود، یعنی فرد در مراحل ابتدایی بیماری است
- اگر هردوی anti-ccp و RF منفی شوند به احتمال بالایی شخص مبتلا به آرتریت روماتوئید نیست. (البته ممکن است گاهی با تکرار آزمایش به نتایج مثبت دست یافت و همانطور که گفتیم منفی شدن این دو رد کننده قطعی نمیباشند)
anti-ccp در آزمایش نزدیک به ۷۵ درصد از مبتلایان به آرتریت روماتوئید مثبت میشود اما تقریبا در همه افراد غیر مبتلا مثبت نمیشود.
