آبله مرغان یا واریسلا (chickenpox) یک بیماری جهانی و شدیداً واگیر می باشد. بثورات اگزانتمای وزیکولر مشخصه اصلی آبله مرغان است. آبله مرغان بیماری دوران کودکی بوده و بسیار خوش خیم است. با افزایش سن علائم این بیماری شدید تر است.
لیست عناوین این مطلب
عفونت اولیه و انتقال واریسلا زوستر
راه انتقال ویروس واريسلا زوستر از طریق دستگاه تنفسی می باشد. ویروس پس از ورود به بدن احتمالا در نازوفارنکس تکثیر یافته به سیستم رتیکولوآندوتلیال راه یافته و در نهایت موجب وایرمی (حضور ویروس در خون بیمار) می شود.
- وجود ضایعات پراکنده و منتشر بر روی پوست در بیماری واریسلا نشان دهنده وایرمی می باشد.
- با پیدایش وزیکول های پوستی، بیماری آبله مرغان کامل می شود.
- وزیکول ها، کوریوم و درم را درگیر نموده و موجب تشکیل سلول های غول آسای چندهسته ای و انکلیوزن های ائوزینوفیلی می شوند.
انتقال آبله مرغان
دوره کمون آبله مرغان ۲۱-۱۰ روز بوده، اما غالباً بین ۱۷-۱۴ روز است . افراد مبتلا از ۴۸ ساعت پیش از ایجاد راش های وزیکولر تا خشک شـدن تمام وزیکول ها بیماری را منتقل می نمایند . دوره تشکیل وزیکول ها معمولاً ۴-۵ روز طول میکشد.
علائم آبله مرغان
تظاهرات پوستی واریسلا که کلید اصلی تشخيص این بیماری می باشند، عبارتند از:
- ماکولوپاپول‌ها
- وزیکول‌ها
- دلمه های خشک شده
ماکولوپاپول ها در عرض چند ساعت تا چند روز به وزیکول تبدیل می شوند. ضایعات پوستی در آغاز سینه و صورت را گرفتار می سازند و سپس به سرعت در تمام بدن منتشر می شوند. اکثر این ضایعات پوستی کوچک بوده و در یک زمینه اریتماتو با قطری برابر mm ۱۰- ۵ ایجاد می شوند. وزیکول ها در مدت ۵-۴ روز تشکیل می شوند.
عوارض آبله مرغان
شایع ترین عارضه عفونی آبله مرغان، اضافه شدن عفونت ثانویه باکتریایی بر روی پوست می باشـد، که غالباً توسط استرپتوکوک پیوژن و استافیلوکوکوس اورئوس (از جمله سوش های مقاوم به متی سیلین) ایجاد میگردد.
شایع ترین مکان درگیری غیرجلدی در بچه ها، دستگاه عصبی مرکزی (CNS) می باشد. درگیری CNS با آتاکسی مخچه ای حاد و تحریک مننژکه غالباً ۲۱ روز پس از ظهور راش ها شروع می شـود، مشخص می گردد. به طور نادر، درگیری CNS قبل از ایجاد بثورات می باشـد. مایع CSF در این وضعیت حـاوی لنفوسیت و پروتئین می باشـد. درگیری CNS در بچه ها در جریان آبله مرغان خوش خیم بوده و نیاز به بستری شدن ندارد. هیچ درمانی برای این بیماران (مثلاً تجویز آسیکلوویر) مؤثر نبوده و درمان این افراد فقط جنبه حمایتی دارد.
سندرم ری در کودکانی که به صورت همزمان با آسپیرین درمان می شوند، مشاهده شده است .
پنومونی واريسلا خطرناکترین عارضه آبله مرغان است که معمولاً در بالغین رخ می دهد (بیشتر از ۲۰٪) و خصوصاً در خانم های باردار به صورت شدید می باشـد. این عارضه غالباً ۵-۳ روز بعد از آغاز بیماری ایجاد شـده و علائم آن عبارتند از: تاکی پنه، سرفه ، تنگی نفس، تب ، سیانوز، درد پلورتیک و هموپتیزی. در CXR بیماران مبتلا به پنومونی واریسلا، انفیلتراسیون ندولرو پنومونیت بینابینی مشاهده می گردند. با پاک شدن ریه ها، راش های پوستی نیز برطرف می شوند. مبتلایان به این نوع پنومونی اکثراً نیاز به حمایت با ونتیلاتور پیدا میکنند.
تشخیص
تشخیص قطعی بیماری از سه راه زیر صورت میگیرد:
- جدا نمودن ویروس در محیط کشت
- مشـاهده تبدیل سرولوژیک
- افزایش تیتر آنتی بادی به میزان چهاربرابر یا بیشتر در دوران نقاهت نسبت به مرحله حاد.
درمان آبله مرغان
درمان دارویی بیماران مبتلا به واریسلا ، جهت جلوگیری از ایجاد عـوارض صورت می گیرد.
- حمام کردن روزانه از عفونت ثانویه باکتریایی جلوگیری می نماید .
- گرفتن ناخن ها نیز در جلوگیری از ایجاد عفونت ثانویه نقش مهمی دارد.
- برای کاهش خارش آبله مرغان می توان اعمال زیر را انجام داد:
- پانسمان موضعی
- استفاده از داروهای ضد خارش
- کمپرس مرطوب
- حمام کردن
درمان ضد ویروسی
درمان آبله مرغان با داروهای ضد ویروس انجام می‌شود. به طور کلی درمان با داروهای ضد ویروسی در کودکان لازم نیست. آسیکلوویر (۸۰۰mg پنج بار در روز) ، والاسيکلووير (۱g، سه بار در روز)، یا فامسیکلوویر (۲۵۰mg، سه بار در روز) به مدت ۵ تا ۷ روز برای بزرگسالان و بالغین جوانی که مدت واریسلا آنها کمتر از ۲۴ ساعت گذشته است، توصیه می شـود. والاسیکلوویر دارای مجوز برای استفاده در کودکان و بزرگسالان می باشد. فامسیکلوویر توصیه شده است ولی دارای مجوز مصرف برای واریسلا نیست.
درمان با آسیکلوویر برای کودکان زیر ۱۲ سال (mg/kg ۲۰۰ هر ۶ ساعت) به شرطی که شروع آبله مرغان آنها کمتر از ۲۴ ساعت باشد، مفید است .
تجویز سریع آسیکلوویریا والاسیکلوویر برای افراد High risk توصیه می شود. تجویز این داورها در موارد زیر اندیکاسیون دارد:
- کودکان واکسینه نشده بزرگتر از ۱۲ سال
- افراد مبتلا به بیماری مزمن پوستی یا ریوی
- مصرف کنندگان کورتیکواستروئید به مدت کوتاه ، به شکل متناوب و یا استنشاقی
- بیمارانی که تحت درمان درازمدت با سالیسیلات هستند.
تجویز آسیکلوویر خوراکی برای کودکان مبتلا به آبله مرغان که از دیگر جهات سالم می باشند، توصیه نمی گردد.
پیشگیری
کودک مبتلا به آبله مرغان تا وقتی که تمام وزیکول ها دلمه نبسته اند (Crusted)، نباید به مدرسه برود. کودکی که به علت آبله مرغان در بیمارستان بستری شـده و افراد با نقص ایمنی مبتلا به زونا، باید در یک اتاق جدا با فشار منفی بستری شود تا از سرایت بیماری پیشگیری شود. انتقال زونا با پوشاندن منطقه درگیر به حداقل می رسد.
تجویز واکسن آبله مرغان که زنده ضعیف شده است با ۲ دوز برای تمام کودکان توصیه می شود. اولین دوز باید در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم در سن ۴ تا ۶ سالگی، تجویز گردند.
واکسن آبله مرغان در پیشگیری از بروز هر نوع بیماری ۸۵٪ تأثیر داشته و در پیشگیری از بیماری نسبتاً شدید و شدید، ۹۷٪ مؤثر می باشد .
ایمنی Passive را می توان با تجویز ایمنوگلوبولین واريسلا زوستر (VZIG) ایجاد نمود، به این منظور باید تا ۹۶ ساعت پس از تماس که خطر ابتلا به بیماری شدید (مانند کودکان مبتلا به نقص ایمنی و نوزادان پره ترم) وجود دارد آن را تجویز نمود .
تجویز VZIG احتمال بیماری را در گیرنده از بین نمی رود ولی دوره کمون آن را تا ۲۸ روز افزایش می دهد.
پیشگیری از آبله مرغان مادرزادی
در مادران مبتلا به آبله مرغان (نه زونا) که ۵ روز – قبل یا ۲ روز بعد از زایمان مبتلا گردیده اند، یک سندرم شدید در نوزادان ایجاد می گردد که احتمالا به دلیل فقدان آنتی بادی منتقله از طریق جفت در این نوزادان می باشـد. این نوزاد باید سریعاً با ایمنوگلوبولین واريسلا زوستر (VZIG) درمان شوند. در صورت عدم دسترسی به VZIG می توان از IVIG استفاده کرد.
سلام من چند وقت پیش با فردی که حدود یک ماه پیش آبله مرغان داشته دیدار داشتم و متاسفانه حواسم نبود پ از نوشیدنیش خوردم میخواستم ببینم ممکنه منم مبتلا شم؟
سلام، خیر، بعد از خشک شدن ضایعات پوستی که اغلب کمتر از یک هفته طول میکشد بیماری مسری نیست
سلام خیلی ممنون آقا ی دکتر از اطلاعات کامل و جامع تون
هر چند خیلی از اصطلاحات پزشکی بود ولی به کن کمک زیادی کرد
یک سوال داشتم خدمتتون
دخترم چهار روزه که جوش های آبله مرغان در بدنش ظاهر شده از دیروز پشت گوشش یک غده در آمده که منو نگران کرده حالت جوش بزرگ زیر پوستی که درد ناکه ولی قرمز نشده مثل غده چربی زیر پوست
در ضمن هفده ساله است و حدود دو هفته قبل هم برادر کوچکش درگیر بود
یک پسر دانشجو دارم که اون هم تا به حال نگرفته ولی از روزی که دخترم بدن درد داشت کنارش بوده چطور می تونم واکسن بزنه یعنی باید متخصص تجویز کنه
باز هم سپاسگزارم از اطلاعات مفید تون
سلام در مورد ضایعاتی که در ضمن آبله ایجاد می‌شوند نگران نباشید. به مرور بهبود می یابند. حمام روزانه نباید فراموش شود.
بعد از مواجهه تزریق واکسن سودی ندارد. در صورت بروز بیماری برای دریافت درمان مناسب به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید.
سلام وقتون بخیر باشه من خیلی شنیدم که اگر انسان ها در طول زندگی بیماری آبله مرغان را نگیرند در زمان مرگ بدن این بیماری را میگیرد.آیا درسته؟
منظورتان بعد از مرگ است یا قبل از آن در سنین بالا ؟