اکینوکوکوس مولتی لوکولاریس Echinococcus multilocularis نیز یکی دیگر از سستود ها است که در راسته سیکلوفیلیدیا و خانواده تنیده قرار دارد. این انگل تنیای عامل کیست هیداتیک آلوئولار (Alveolar hydatid) است. عامل کیست هیداتیک اکینوکوکوس گرانولوزوس است اما کیست هایی هیداتیکی که این انگل یعنی اکینوکوکوس مولتی لوکاریس ایجاد میکنند، آلوئولار هستند که وجه تمایز این دو انگل میباشد.
ریخت شناسی اکینوکوکوس مولتی لوکاریس
این کرم، کرم کوچکی است که اندازه ی ۱.۲ تا ۳.۷ میلی متری دارد و دارای ۳-۵ بند است. تخم های آن مشابه سایر تنیاهاست با این تفاوت که این تخم ها قدرت تحمل سرما را تا دمای منفی ۲۶ درجه به مدت ۶۰ روز دارند! یعنی حتی با فریز کردن های معمولی و خانگی نمیتوان از شر این انگل خلاص شد.
کیست هیداتیک حبابچه ای چند حفره ای (Alveolar multi-locular) که مرحله لاروی اکینوکوکوس مولتی لوکاریس است، در نواحی نیم کره شمالی زمین مانند کانادا، روسیه، چین، ترکیه و شمال شرقی ایران (دشت مغان) وجود دارد. اسکولکس مسلح با ۴ بادکش، خرطوم و ۲ ردیف قلاب دارد. یک گردن کوتاه، یک بند نارس، یک بند رسیده و یک بند بارور تقریباً بزرگ دارد. به طور کلی، مشابه گرانولوزوس است ولی از نظر بندهای بالغ و بارور، تعداد بیضه ها و محل قرار گیری آن ها و محل قرار گیری سوراخ تناسلی با هم تفاوت دارند. این کرم، کرم کوچکی است که ۳.۵ الی ۴ میلیمتر اندازه دارد.
چرخه زندگی اکینوکوکوس مولتی لوکاریس
میزبان اصلی اکینوکوکوس گرانولوزوس روباه قرمز و میزبان های واسط آن موش و جوندگان هستند؛ انسان نیز می تواند میزبان واسط تصادفی باشد. کرم بالغ در روده میزبان اصلی (روباه) زندگی می کند. بندهایی که حاوی تخم هستند دفع شده و توسط میزبان واسط مصرف میشوند. وقتیکه این تخم ها همراه با مدفوع توسط میزبان واسط خورده میشوند، جنین شش قلابه از تخم خارج میشود و از طریق جریان خون به ارگان های احشایی مهاجرت میکند.
بیشترین ارگانی که در مرحله اول درگیر میشود کبد است. کیست حبابچه ای در این ارگان ایجاد میشود و به حدی تکثیر مییابد که به ارگان های دیگر متاستاز میدهد و تمام محوطه شکمی را در بر میگیرد که باعث مرگ یا مریضی جونده میشود. در صورتی که این جونده توسط میزبان نهایی شکار شود، معمولاً پروتواسکولکس های اکینوکوکوس مولتی لوکاریس درون کیست آزاد شده و سر آن ها از طریق بادکش ها و قلاب ها به دیواره روده متصل میشوند. کرم بالغ شده و به دفع بندهای بارور میپردازد. انسان در صورت خوردن تخم های انگلی که توسط روباه دفع میشوند آلوده میشود؛ جنین شش قلابه در روده آزاد میشود و از طریق جریان خون وارد ارگان های داخلی شکم به خصوص کبد میشود و در آنجا کیست حبابچه ای تشکیل میدهد که می تواند علائم خودش را نشان دهد.
علائم
اولین ارگانی که اکینوکوکوس مولتی لوکاریس درگیر میکند، کبد است. آمارها نشان میدهند که در ۲۸% موارد لوب راست کبد و در ۹% موارد لوب چپ و در ۶۳% موارد هر دو لوب کبد درگیر بوده اند. بیشترین و شایعترین علائم کیست هیداتیک آلوئولار در انسان عبارتاند از: دلدرد متناوب و دائم، زردی انسدادی (به دلیل فشار به مجاری صفراوی و انسداد آن ها) (یرقان).
ارگانهایی که متاستاز بیشتر در آن ها رخ میدهد: ریه ها و مغز اند. نمای کیستیک ندارند (لمس و قوام آنها سفت است). تومورهای بدخیم را تقلید میکنند و شبیه تومور به نظر میرسند. رنگ سفید-خاکستری دارند. معمولاً یکی است و بعداً تعداد آن زیاد میشود و متاستاز می دهد و در کبد دقیقاً شبیه بیماری های بدخیم و سرطان به نظر میرسد.
تشخیص، پیشگیری و درمان اکینوکوکوس مولتی لوکاریس
در تشخیص اولیه اکینوکوکوس مولتی لوکاریس بیشتر به شکل سرطان دستگاه گوارش و کبد به نظر میرسد. در رادیوگرافی ائوزینوفیلی، لنفوسیتوپنی و حلقه های کلسیفیه شده دیده میشوند. میتوانیم با تکنیک های سرولوژی مثل ELISA، آنتیبادی های انگل را در خون بیمار جستجو کنیم و نیز از تکنیک های تصویربرداری مانند CT scan و MRI مانند آنچه برای گرانولوزوس (کیست هیداتیک) استفاده میشود، استفاده کنیم.
درمان اصلی اکینوکوکوس مولتی لوکولاریس، جراحی رادیکال (چند مرحله ای) است (کیست حتماً باید جراحی شود و طی چند مرحله خارج شود؛ چون تعداد کیست ها یکی نیست تا با یک بار جراحی درمان شوند). در درمان دارویی، به پرازیکوانتل به خوبی جواب نمیدهد ولی در مواردی به آلبندازول (مبندازول) به خوبی جواب میدهد. دوز آلبندازول به صورت ۴۰ میلیگرم به ازای یک کیلوگرم و به مدت ۶ ماه توصیه می شود.
برای پیشگیری نیز به از بین بردن جوندگان و اجتناب از آن ها و کامل شستن میوه ها و سبزیجات که آلوده به تخم انگل نباشند نیز توصیه میشود. این انگل بسیار خطرناک است و درمان های موجود نیز کاملا موثر نیستند لذا بهترین راه برای مقابله با این کرم پیشگیری است و برای این کار نیز باید زنجیره انتقال و سیکا زندگی آن قطع شود.
سلام خدا قوت خدمت آقای دکتر من بعد از جراحی هیدادیگ ریه الان متاستاژ هیدادیگ شدم لطفا راهنمایی کنید چکار کنم
سلام به یک متخصص عفونی مراجعه کنید.