توکسوکارا ها یا لاروهای مهاجر احشایی – توکسوکارا کتی و کنیس

توکسوکارا ها یا لاروهای مهاجر احشایی گروهی از نماتود ها هستند که لارو آن ها برای انسان بیماری زاست و در ضمن سیکل زندگی آن ها خواهیم دید که چرا به لارو های مهاجر احشایی خوانده میشوند. توکسو به بعنای پیکان و کارا به معنی سر میباشد. توکسوکارا کنیس (Toxocara canis) و توکسوکارا کتی (Toxocara catti) لارو های مهاجر احشایی میباشند. دقت داشته باشید توکسوپلاسما یک انگل تک سلولی است که آن را نیز میتوانید مطالعه نمایید.

ویزگی های ریخت شناسی توکسوکارا ها

سر آن­ ها نمای پیکان و سرنیزه دارد و شبیه مار کبری است. توکسوکارا ها درواقع آسکاریس ­های سگ و گربه هستند. طول آن­ها ۵ الی ۱۵ سانتی ­متر است، مشخصه آن ­ها دو باله رأسی واضح است که مثل مار کبری سر آن­ ها پهن شده ­است. زمانی که انسان تخم این نماتودها را به طور اتفاقی با مدفوع سگ و گربه بخورد، آلودگی اتفاق می­افتد. این لاروهای مهاجر احشایی معمولاً به ارگان­ های احشایی مهاجرت می­کنند و پاسخ ­های التهابی شدید ایجاد می کنند. بعضی اوقات مهاجرت آن ها به چشم می­تواند باعث کور شدن بیمار گردد. اکثر بچه­ های ۲ تا ۶ ساله به خاطر عدم آگاهی و عدم رعایت بهداشت به توکسوکارا ها آلوده می­شوند. علاوه بر این دو، یک آسکاریسِ راکون به نام «بایلیس آسکاریس پروسیُنیس» نیز داریم که سومین عامل لارو مهاجر احشائی می باشد. سر توکسوکارا ها نمای پیکان یا سرنیزه دارد. کرم­ های نر انتهای پیچ­ خورده دارند. این­ کرم ها نیز شبیه آسکاریس لومبریکوئیدس هستند. تخم ­های آن­ ها نیز مشابه آسکاریس است و معمولاً ۴ لایه دارد.

چرخه زندگی لاروهای مهاجر احشایی

وقتی میزبان نهایی توکسوکارا ها، تخم ­ها را همراه با مدفوع دفع می­کند، تخم­ ها مثل تخم های آسکاریس­ نارس هستند و معمولاً باید ۱ تا ۳ هفته در محیط بیرون بمانند تا رسیده ­شوند و لارو L2 در آن­ها تشکیل ­شود. بچه­ هایی که در محوطه پارک­ ها یا مکان ­­هایی که محل رفت و آمد سگ و گربه بوده یا در تماس با سگ و گربه بوده بازی می­کنند، به صورت اتفاقی دست آن­ ها آلوده به تخم این کرم­ ها می­شود و این تخم ­ها را وارد دستگاه گوارش خود می­کنند و به کرم آلوده می­شوند.

بعد از وارد شدن تخم توکسوکارا ها به دستگاه گوارش انسان، در روده لارو از تخم خارج می­شود و از طریق جریان خون شروع به مهاجرت می­کند. در این مرحله لارو می­خواهد گردش قلبی – ریوی را طی کند تا سیکلش تکمیل گردد؛ اما چون انسان میزبان اصلی آن نیست، مسیر خودش را گم می­کند و شروع به مهاجرت در احشاء مختلف می­کند از جمله ممکن است به مغز، چشم، کبد، ریه، قلب و هر یک از ارگان­ های موجود در شکم برود و آن­ها را درگیر کند و علائم مختص به خود را ایجاد کند. انسان برای توکسوکارا، یک بن ­بست بیولوژیکی محسوب می­شود چون میزبان اصلی آن نیست که مهاجرت خود را در بدن کامل کند و به روده بازگردد و بالغ شود، بلکه در ارگان­ های مختلف بدن انسان گیر می­کند و این مهاجرت باعث پاسخ­ های شدید می­شود.

علائم ابتلا

تب، سردرد و بی ­حالی از علائم عمومی ابتلا به لاروهای مهاجر احشایی هستند.  VLM یک کلید خیلی مهم دارد که ائوزینوفیلی شدید و طولانی مدت است (حدوداً ۲۰ تا ۹۰ درصد ائوزینوفیلی، در بیماران داریم). پنومونی، هپاتواسپلنومگالی (بزرگی طحال و کبد) و التهاب میوکارد قلب (میوکاردیت) نیز از علائم این بیماری هستند.

فرم دیگر این اختلال، OLM یا لارو مهاجر چشمی (Ocular larva migrans) است که می­تواند منجر به کوری در بیمار شود که در این حالت بیمار معمولاً دچار التهاب قرنیه (کراتاتیس) است. در این فرم می­توان جدا شدن شبکیه و واکنش­ های گرانولوماتوز در بافت­ها به خصوص مغز و کبد را در اطراف لاروها دید.

تشخیص، پیشگیری و درمان توکسوکارا ها

برای تشخیص توکسوکارا ها میتوان بررسی تاریخچه بیمار، سابقه تماس با سگ و گربه، علائمی که بیمار دارد و استفاده از تست­ های سرولوژی مانند الایزا (ELISA) را انجام داد. ولی تشخیص قطعی بیماری با مشاهده لاروها در بافت صورت می گیرد. از کلیدهای دیگر؛ ائوزینوفیلی شدید و دائمی است. تکنیک های تصویربرداری مانند MRI و اولتراسوند (Ultra sound) نیز می­توانند به تشخیص کمک کنند. در لاروهای مهاجر احشایی آزمایش مدفوع کمک کننده نیست چون انسان میزبان اصلی نیست (در واقع کرم در دستگاه گوارش ما قرار ندارد که ما در مدفوع به دنبال تخم­ ها یا لاروها بگردیم).

پیشگیری نیز از طریق اجتناب از تماس با سگ و گربه، رعایت بهداشت، حصار بندی محوطه بازی بچه­ ها و جلوگیری از ورود سگ و گربه به آن محل قابل انجام است

در درمان توکسوکارا، کورتیکواستروئیدها مانند پریدنیزون (Prednisone) برای کاهش التهاب در پاسخی که به لاروها داده می­شود، مناسب است. همچنین از DEC (دی اتیل کاربامازین) به مقدار ۱ میلی­گرم بر کیلوگرم، ۲ بار در روز و به مدت ۳ هفته یا آلبندازول به مقدار ۴۰۰ میلی­گرمی،۲ بار در روز و به مدت ۳ روز نیز برای کشته شدن لارو ها استفاده میشود که باید حتما زیر نظر پزشک مصرف شود.