آزمایش ادرار یکی از آزمایش های رایج است. زیرا از ادرار میتوان مقدار برخی از مواد موجود در بدن یا عملکرد برخی از ارگان های بدن را سنجید. بنابراین پزشک به دلایل زیادی میتواند درخواست نمونه ادرار کند و مواد مختلفی را از ادرار بسنجد. سلامتانه در این پست به طور مفصل به بررسی این موضوع خواهد پرداخت. همچنین در صورتی که آزمایش ادرار داده اید و نیاز به تفسیر دارد، پزشکان همکار سلامتانه شما را در این مورد راهنمایی خواهند کرد.
نمونه گیری برای آزمایش ادرار
به دلیل این که آزمایش ادرار به دلایل مختلفی درخواست میشود، روش های نمونه گیری نیز متفاوت است و گاهی ساعت نمونه گیری و حجم نمونه گیری دارای اهمیت است. در ادامه به بررسی این شرایط خواهیم پرداخت و روش های نمونه گیری آزمایش ادرار و نکات لازم توجه را ذکر خواهیم کرد:
روش جمع آوری ادرار تمیز برای سنجش عمومی و کشت
به دلایلی از جمله عفونت های ادراری یا عفونت های نفرولوژیک، پزشک ممکن است از بیمار درخواست انجام آزمایش ادرار کند. این ادرار علاوه بر بررسی سلول های خونی روتین ، بایستی تحت کشت قرار گیرند تا میکروب ایجاد کننده عفونت تشخیص داده شود. بنابراین نمونه گیری دقیق تر ادرار برای این که میکروب در نمونه ادرار موجود باشد، حائز اهمیت است. بنابراین شرایط زیر باید در این نمونه مورد توجه باشد:
- اولین ادرار صبحگاهی است و بهترین نمونه برای کشت محسوب میشود.
- ادرار باید به طریق استریل جمع آوری شود. یعنی دقت شود ادرار به مواد دیگری آلوده نشد و ظرف آزمایش عاری از میکروب های دیگر باشد.
- پیش از انجام آزمایش از نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات اجتناب نمایید. این موضوع میتواند باعث اختلال در نتایج شود.
مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
- دستها را با آب و صابون شسته و خشک کنید.
- درب ظرف نمونه گیری را با دقت باز کنید. مراقب باشید دست شما با دهانه و داخل ظرف و درب آن تماس پیدا نکند. زیرا به دلیل مذکور استریل بودن ظرف تحت الشعاع قرار میگیرد.
- با استفاده از پنبه یا دستمال مرطوب پیشابراه و اطراف آن را تمیز کنید.
- بهترین نمونه ادرار یک سوم میانی ادرار است. بنابراین بعد از شروع جریان ادرار اجازه دهید مقداری از آن دور ریخته شود. سپس ادامه ادرار را به ظرف منتقل کنید. پیش از پایان ادرار، نمونه گیری را به پایان برسانید و باقی مانده ادرار را دور بریزید.
- دقت کنید ظرف با پوست بدن تماس پیدا نکند تا آلودگی صورت نگیرد.
- درب ظرف را ببندید.
- قبل از تحویل ظرف ادرار از داشتن بر چسب نام و شماره مطمئن شوید.
- در صورتیکه نمونه خارج از آزمایشگاه تهیه می شود، باید سریعا به آزمایشگاه ارسال و تا قبل از آن زمان در جای خنک (ترجیحا یخچال) نگهداری شود.
جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته
پزشک به دلایل مختلفی مانند تشخیص CKD ممکن است درخواست آزمایش ادرار ۲۴ ساعته کند. بنابراین لازم است ادرار طی ۲۴ ساعت جمع آوری شده و به آزمایشگاه تحویل داده شود.
باید مراحل زیر به ترتیب و با دقت انجام شود:
- ظرف جمع آوری ادرار بایستی از آزمایشگاه تحویل گرفته شود. این طرف ممکن است حاوی مواد نگهدارنده باشد. بنابراین نبایستی دور ریخته شود.
- بیمار بایستی در ابتدای روز مثانه خود را خالی کند و آنرا دفع کند.
- بعد این دفع، بیمار بایستی تمام ادرار خود را که در طی روز تولید کرده است،به ظرف منتقل کند. این انتقال باید کامل باشد و حاوی تمام ادرار روز باشد.
- ظرف ادرار باید در طول این مدت در یخچال نگهداری شود.
- آخرین ادراری که جمع آوری میشود عبارت است از ادرار صبح روز بعد. بنابراین این ادرار نباید فراموش شود
جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته برای آزمایش VMA
سنجش VMA در ادرار باید در تحت شرایط خاص خود انجام شود. لازم به ذکر است درخواست این تست معمولا توسط متخصص های غدد یا آنکولوژی درخواست میشود و برای تشخیص نئوپلاسم های اندوکرینی مورد استفاده قرار میگیرد.
شرایطی که باید در جمع آوری برای این تست انجام شود موارد زیر است که باید از سه روز قبل از آزمایش ادرار رعایت شوند:
- عدم مصرف دارو های فشار خون
- عدم مواجهه با انواع استرس و فشار های روانی
- عدم مواجهه با برخی مواد غذایی: چای، قهوه، کاکائو، وانیل، شکلات، سرکه سیب، جوش شیرین، شیرین بیان، موز، مرکبات
- عدم مصرف بعضی داروها: کافئین، اپی نفرین، لیتیوم، لوودوپا، نیتروگلیسرین، کلومیفن، گوانیدین، ایمیپرامین، فنوتیازین، رزپین
- بقیه آزمایش و نکات ذکر شده در جمع آوری عادی ادرار ۲۴ ساعته هم باید رعایت شود
جمع آوری ادرار تمیز برای کشت در افرادی که فولی (کیسه ادرار) دارند
- مانند سایر افراد مناسب ترین نمونه جهت تشخیص عفونت های مجاری ادرار، اولین ادرار صبحگاهی است.
- ادرار باید به طریق استریل جمع آوری شود.
- پیش از انجام آزمایش از نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات باید اجتناب شود
- فرد باید دست های خود را با آب و صابون شسته و خشک کند
- در مرحله بعد لوله متصل به کیسه ادرار را با یک کلامپ (گیره) مسدود کند
سپس کیسه ادرار باید جدا شود . - چند دقیقه صبر لازم است تا ادرار در لوله ی فولی جمع شود و سپس گیره را باز شود تا ادرار را در ظرف مخصوص نمونه ادرار تخلیه شود.
- درب ظرف محکم بسته شود
- در تمام مراحل فوق دقت شود، دست با دهانه و داخل ظرف تماس پیدا نکند.
- نمونه باید سریعا به آزمایشگاه منتقل شود و تا قبل از زمان انتقال نمونه، آن را در جای خنک(ترجیحا یخچال) نگه داری شود.
***این مطلب به مرور بروزرسانی و تکمیل تر میشود