کنترل و درمان دیابت

کنترل و درمان دیابت را به طور کامل در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم. سرفصل های این مقاله عبارتند از : آیا دیابت درمان میشود؟، تغذیه در دیابت، ورزش در دیابت، درمان دیابت نوع یک، درمان دیابت نوع دو.

دیابت چیست؟

گلوکز سوخت اصلی سلول های بدن است. دیابت شرایط و مجموع اختلالاتی است که در آن توانایی بدن برای پردازش گلوکز کاهش می یابد. در دیابت اختلالات گسترده ای اتفاق می افتد و این بیماری عوارض گوناگون و فراوانی به دنبال خواهد داشت.

دیابت چند نوع دارد؟

مکانیسم های مختلفی مسبب ایجاد دیابت هستند. بر حسب اینکه بیماری دیابت در ضمن چه شرایط و با چه مکانیسمی ایجاد شد است به انوع دیابت نوع ۱، نوع ۲ ، دیابت بارداری، دیابت گذرا و … تقسیم میشود.

آیا دیابت درمان میشود؟

همانطور که گفتیم دیابت اختلال بدن در پردازش گلوکز است که باعث میشود گلوکز خون از حد طبیعی بیشتر شود. حال اگر این افزایش گلوکز خون در اثر مصرف داروهایی مثل کورتون و … نباشد (که با قطع مصرف دارو وضعیت قند خون برمیگردد) و پای یک اختلال درمیان باشد، در اغلب موارد درمان پذیر نیست مگر در موارد خاصی که در ادامه ذکر میشود. در واقع در روند پیگیری دیابت هدف کنترل قند خون است تا از حدی بالاتر نرود و از حدی نیز پایین تر نیاید چراکه هم قند خون بالا و هم قند خون پایین عوارض گوناگونی را برجای خواهند گذاشت که حتی ممکن است موجب از بین رفتن شخص بشود. پس در دیابت هدف ما کنترل است.

تغذیه در دیابت

تغذیه در دیابت نقش پررنگ و مهمی در کنترل و درمان دیابت دارد و  شامل تغذیه اولیه و ثانویه است.

• اولیه. یعنی هنوز عوارض دیابت ایجاد نشده اند و باید از ایجاد عوارض جلوگیری کنیم.
• ثانویه. یعنی عارضه ایجاد شده و هدف ما کنترل آن میباشد.مثال اگر زخم پای دیابتی دارد، کنترل کنیم تا دچار باعث از دست رفتن پای شخص نشود.

برای کنترل تغذیه لازم است متغیری به نام شاخص گلایسمی برای هر ماده غذایی مورد توجه ما باشد . شاخص گلایسمی هر ماده (GI) مقداری تقریبی است که نشان می دهد بعد از مصرف یک ماده غذایی مشخص ، قند خون چه مقدار افزایش می یابد. در بسیاری از مواد غذایی صنعتی این شاخص روی بسته بندی محصول درج شده است و باید به این شاخص توجه ویژه ای داشت. ماده ای که شاخص گلایسمی کمتری داشته باشد بعد از مصرف کمتر قند خون را بالا میرود و به طور کلی در بیماران دیابتی مصرف این مواد ارجحیت دارد مگر درموارد خاص و افت شدید قندخون.

شاخص گلایسمی موادغذایی اصلی

شاخص گلایسمی را در مقایسه با قند (گلوکز) میسنجند و در این معیار به گلوکز نمره ۱۰۰ داده شده و بقیه بر حسب کسری از صد سنجیده میشوند. در زیر میتوانید جدول شاخص گلایسمی مواد غذایی اصلی را ببینید :

نام ماده غذایی	شاخص گلایسمی
مواد غذایی با کربوهیدرات بالا
نان گندم با آرد سفید (بدون سبوس)	۷۵ ± ۲
نان کامل	۷۴ ± ۲
نان جو	۵۳ ± ۲
نان ورنیامده(نان بدون خمیرمایه)	۷۰ ± ۵
نان ذرت	۶۲ ± ۳
برنج سفید	۷۳ ± ۴
برنج قهوه ای	۶۸ ± ۴
اسپاگتی (با آرد سفید)	۴۹ ± ۲
رشته فرنگی(نودل) با آرد برنج	۵۳ ± ۷
جو	۲۸ ± ۲
اسپاگتی ( با آرد کامل)	۴۸ ± ۵
غلات صبحانه
هریسه برنج	۷۸ ± ۹
هریسه (حلیم) جو دوسر	۵۵ ± ۲
بیسکویت گندم	۶۹ ± ۲
برگه ذرت	۸۱ ± ۶
میوه ها و فرآورده های میوه
سیب	۳۶ ± ۲
پرتقال	۴۳ ± ۳
موز	۵۱ ± ۳
آناناس	۵۹ ± ۸
انبه	۵۱ ± ۵
هندوانه	۷۶ ± ۴
خرما	۴۲ ± ۴
هلو	۴۳ ± ۵
توت فرنگی	۴۹ ± ۳
آب سیب	۴۱ ± ۲
آب پرتقال	۵۰ ± ۲
سبزیجات
سیب زمینی آب پز	۷۸ ± ۴
سیب زمینی پوره	۸۷ ± ۳
سیب زمینی سرخ کرده	۶۳ ± ۵
هویج آب پز	۳۹ ± ۴
سیب زمینی شیرین	۶۳ ± ۶
کدوحلوایی آب پز	۶۴ ± ۷
سوپ سبزیجات	۴۸ ± ۵
مواد لبنی
شیر پرچرب	۳۹ ± ۳
شیر بدون چربی  و شیر خشک بدون چربی	۳۷ ± ۴
بستنی	۵۱ ± ۳
ماست	۴۱ ± ۲
شیر سویا	۳۴ ± ۴
شیر برنج	۸۶ ± ۷
حبوبات
نخودچی	۲۸ ± ۹
لوبیا قرمز	۲۴ ± ۴
عدس	۳۲ ± ۵
سویا	۱۶ ± ۱
اسنک ها
شکلات	۴۰ ± ۳
پاپ کورن	۶۵ ± ۵
چیپس سیب زمینی	۵۶ ± ۳
نوشابه	۵۹ ± ۳
پفک	۸۷ ± ۲
مواد قندی
فروکتوز	۱۵ ± ۴
ساکارز	۶۵ ± ۴
گلوکز	۱۰۳ ± ۳
عسل	۶۱ ± ۳
*** به مرور لیست تکمیل میشود*** **ممکن است براساس تفاوت ماده غذایی شاخص گلایسمی واقعی ماده مصرفی با لیست بالا تفاوت داشته باشد. این لیست صرفا برای مقایسه مواد غذایی است.

 

همانطور که میبینید نان و سیب زمینی که جز مهمی از سفره غذای ایرانی است شاخص گلایسمی بالایی دارد افراد دیابتی باید تا جایی که میتوانند از مصرف این مواد خودداری کنند.

رعایت نوع ماده غذایی در انواع دیابت خصوصا دیابت نوع ۲ بخش مهمی از پروسه کنترل دیابت را شامل میشود. برای مشاهده تصویر در ابعاد اصلی روی آن کلیک کنید.

* حبوبات بسیار مفید هستند. GI بسیار پایین دارند.
* مصرف مکمل های غذایی مثل ویتامین ها ، آنتی اکسیدان ها (E & C Vit) تاثیری بر کنترل دیابت ندارد و فروش این مواد برای کنترل دیابت صرفا جنبه تبلیغاتی دارد.
* افزایش مصرف فیبر های غذایی قابل حل به خصوص در کنترل دیابت.
* در درمان دیابت تیپ ۲ تاکید بر کاهش کالری و افزایش فعالیت فیزیکی است.
* سبزیجات و میوه و حبوبات دو لپه ای زیاد مصرف شود ، توصیه ای راجع به اینکه چقدر چربی
مصرف شود هنوز مشخص نیست ولی از روغن گیاهی استفاده شود مناسب تر است .از چربی های با اسید چرب ترانس صفر استفاده شود.

در مقاله دیگری به طور اختصاصی به کربوهیدرات و نقش آن ها در دیابت نیز پرداخته ایم در صورت تمایل به مطاله بیشتر میتوانید روی این لینک کلیک کنید.

ورزش در دیابت

 

دردیابت و خصوصا دیابت نوع ۲ ورزش جایگاه ویژه ای دارد و فواید بسیار زیادی را در کنترل و درمان دیابت نیز به دنبال خواهد داشت. البته در مواردی انجام ورزش منع مطلق دارد حتی و نباید شخص دیابتی ورزش کند.

اثرات مفید :

1. کاهش ریسک بیماری های قلبی عروقی
2. کاهش فشار خون
3. حفظ حجم عضالنی (خیلی از افراد دیابتی از لحاظ عضالنی ضعیف هستند)
4. کاهش چربی بدن
5. کاهش وزن.

انجام ورزش باید به شکلی باشد که حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش بکنند و این  یعنی تقریبا سه بازه ی ۵۰ دقیقه ای و فاصله بین دقیقه را در حداقل در ۳ نوبت پخش کنند و مابین هر نوبت بیشتر از ۲ روز نباشد. همچنین حداقل زمان انجام ورزش هم ۳۰ دقیقه باشد. راه رفتن ورزش محسوب نمی شود . هرچند پیاده روی هم خیلی خوب است ولی ملاک نیست.

قند خون قبل و بعد از ورزش چک باید شود و در صورت لزوم برای جلوگیری از افت قندخون، کربوهیدرات مصرف شود.
اگر قند خون فرد بیش از ۲۵۰ dl/mg باشد تاخیر در ورزش یا عدم انجام فعالیت توصیه می شود.
اگر قندخون کمتر از ۱۰۰ dl/mg باشد ، لازم است قبل از ورزش کربوهیدرات مصرف شود.
کاهش تزریق انسولین قبل از ورزش یا تزریق انسولین به بخشی از بدن که در ورزش دخیل نیستند ، چون جذب انسولین حین ورزش بالا می رود.
در دیابت نوع ۲ خیلی نگران افت قندخون حین ورزش نیستیم و خیلی شایع نیست و بیشتر در دیابت تیپ یک دیده می شود.

منع مطلق انجام ورزش : درصورتی که آسیب چشمی وجود دارد (رتینوپاتیِ پرولیفراتیوِ درمان نشده) یا اعصاب دچار آسیب شده اند (نوروپاتی اتونوم) ورزش شدید به هیچ عنوان نباید انجام شود. بخاطر اینکه ممکن است منجر به خونریزی زجاجیه شود یا جداشدن شبکیه و درنهایت کور شدن فرد.

کنترل و درمان دیابت نوع یک

در افراد مبتلا به دیابت نوع یک تزریق انسولین برای بقای فرد و در افراد مبتال به دیابت نوع ۲ برای کنترل بهتر بیماری لازم است. انسولین ، خروجی گلوکز کبد را کاهش میدهد و اثرات مستقیمش این است که گلوکونئوژنز و گلیکوژنولیز را کاهش می دهد . اثرات غیرمستقیمش کاهش جریان  اسید چرب آزاد به کبد است و سعی می کند اسید چرب آزاد ها را در بافت چربی ذخیره کند و بعدهم ترشح گلوکاگون را کم می کند.

انسولین به صورت ضربانی ترشح می شود و ما همیشه در بدنمان یک سطح پایه انسولین داریم و این مقدار انسولین برای حیات سلول ها ضروری استکه بتواند گلوکز را داخل سلول ببرد. انسولین در سه وعده غذایی که میخوریم (صبحانه-ناهار-شام) سه تا پیک میزند (بعد صبحانه ، بعد ناهار، بعدشام)؛ یعنی مقدار آن از آن سطح پایه افزایش یافته تر میشود.

اولین انسولینی که استفاده شد انسولین حیوانی بود. نزدیک ترین حیوان به انسان گاو و خوکچه می باشند که در ۲ اسید آمینه با انسان متفاوتند. انسولین هاي حیوانی را بعد از خالص سازي به بدن انسان تزریق می کنند اما به دلیل اینکه عینا شبیه انسولین انسانی نیست بدن بعد از مدتی در مقابلش آنتی بادي می سازد و بعد از مدتی انسولین هاي حیوانی براي انسان بی اثر خواهد شد. بشر با انتقال ژن انسولین انسانی به باکتری coli.E انسولین انسانی را ساخت. حاصل این فرآیند فرآورده ي بیولوژیک است که  واحدش یونیت (U) می باشد و عوارض کمتري نسبت به موارد حیوانی و… دارد.

• مشکلی که در مورد انسولین ها وجود دارد تزریقی بودن آن هاست.
• خود تزریق مشکلاتی دارد
• انسولین اگر به صورت خوراکی مصرف شود توسط آنزیم های دستگاه گوارش تجزیه می شود(به دلیل اینکه انسولین هورمون پروتئینی(پپتیدی) است) و به این علت فعلا انسولین خوراکی تولید نشده است.

از نظر مدت اثر ۴ مدل انسولین داریم :

1. بسیار سریع الاثر:
   آسپارت(Aspart): در باز با نام pen flex rapid Novo است. نارنجی است
   گلولیزین (Glulisine): در بازار با نام solostar Apidra موجود است . آبی رنگ است.
   لیسپرو (Lispro)
2. سریع الاثر: Regular
3. متوسط الاثر:  Lente – NPH
4. طولانی اثر:
   دتمیر(Detemir) : معروف به انسولین N و در بازار با نام levemir و به نام انسولین سبز رنگ موجود است.
   گلارژین(Glargin) : با نام تجاری lantus در ایران وجود دارد. دو نوع است: ۱- U100 : بنفش رنگ با نام تجاری lantus
   ۲- U300 :سبز رنگ با نام تجاری toujeo (غلیظ تر)

اگر بیمار یک انسولین طولانی اثر مثلا گلارژین و به عنوان پایه و سه تا کوتاه اثر مثل آسپارت مصرف کند؛ تقریبا مثل خود فیزیولوژی بدن می شود.سه تا پیک می زند و خیلی شبیه فیزیولوژی بدن است.

یک سری انسولین هاهم ترکیبیهستند، ترکیب انسولین NPH و Regular بسیار انسولین های خوبی هستند.
الگوی دیگری که مورد استفاده قرار میگیرد به صورت تزریق انسولین NPH و Regular است که هرکدام (باهم) دو مرتبه در روز تزریق می شوند. قبل از صبحانه و قبل یا بعد از شام.

• توصیه می شود که افراد دیابتی حتما میان وعده مصرف کنند.

الگوهای مختلفی برای تزریق انسولین وجود دارد و این الگو و نوع انسولین و دوز آن را حتما و حتما باید پزشک تعیین کند. مصرف سرخود و حساب نشده انسولین میتواند موجب کما و حتی مرگ نیز بشود.

عوارض انسولین ها در کنترل و درمان دیابت

عارضه اصلی انسولین ها افت قندخون است به خصوص انواع انسولین هاي سریع الاثر که به سرعت قند را پایین ما آورند.

افت قندخون در چه گروهی از افراد جامعه شایع تر است؟

۱ .در بیماران کلیوي
۲ .در کودکان به خصوص کودکان زیر ۷ سال
۳ .در سالمندان (به دلیل استفاده از دارو هاي متعدد و امکان تداخلات دارویی ممکن است قند خون را تغییر دهند و پایین آورند)

کنترل و درمان دیابت نوع دو

این بیماران لازم نیست انسولین بگیرند. با درمان داروهای خوراکی هم کنترل و درمان دیابت نوع دو میسر است. پایه ی درمان در دیابت تیپ ۲ رژیم غذایی ، تغییر سبک زندگی، ورزش و دارو درمانی است. همچنین لازم است در کنار درمان ، به بیماری های مرتبط با دیابت تیپ ۲ مثل چاقی ،چربی خون بالا و فشار خون نیز توجه شود و آن را هم درمان کرد و از لحاظ عوارض غربالگری شود مثل رتینوپاتی ، نفروپاتی ، نوروپاتی ، CVD و دیگر عوارض.

انسولین براي بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ وجود دارد اما اثر نمی کند یا میزان اثر آن خیلی کم است (به دلیل وجود مشکل در گیرنده های انسولین و یا ترشح کم انسولین و مکانیسم هاي مختلف دیگر). در دیابت نوع ۲ از دارو هاي ضد دیابت خوراکی استفاده می شود.

۱-سولفونیل اوره آز ها (Sulfonylureas) 

سولفونیل اوره آز ها سر دسته ي دارو هاي ضد دیابت خوراکی هستند.
هر کدام از دسته هاي دارویی سولفونیل اوره آز ها داراي مکانیسم هاي اثر متفاوتی هستند. اما مهم ترین مکانیسم اثر همه ي آن ها افزایش ترشح انسولین می باشد.

1. تولبوتامید (Tolbutamide) که سر دستھ ی سولفونیل اوره آز ھا است.
2. تولازاماید (Tolazamaide)
3.  کلرپروپامید (Chlorpropamide)
4. گلی بنکلامید (Glybenclamide)
5. گلی بوراید (Glyburide)
6. گلیپزید (Glipizide)

در دیابت نوع ۲ در کنار مصرف دارو هاي خوراکی، تحرك تا ۷۰ درصد می تواند باعث بهبود وضعیت فرد شود. همچنین تغذیه مناسب می تواند گیرنده ها را حساس به انسولین کرده و در معرض انسولین قرار دهد.
مهم ترین عارضه ي جانبی  دارو هاي ضد دیابت خوراکی همانند انسولین ها افت قند خون می باشد. (بطور کلی هر داروی ضد دیابت شاخصه آن پایین آوردن قند خون و هایپوگلایسمی است.)
دارو هایی مثل کلروپروپامید به دلیل طولانی اثر بودنشان داراي عارضه ي افت قندخون پخطر تري نسبت به سایر دارو ها می باشند.

دارو هاي ضد دیابت خوراکی اتصال پروتئینی بالایی دارند بنابراین با دارو هاي دیگر با اتصال پروتئینی بالا می توانند تداخل کرده و باعث کاهش قند خون و درنهایت فرد را دچار شوك هایپوگلایسمیک کنند.
تداخل با کتوکونازول (داروي ضد قارچ): کتوکونازول باعث مهار متابولیسم دارو هاي ضد دیابت می شود و در نتیجه غلظت این دارو ها در خون افزایش می یابد و فرد دچار کاهش قند خون و نهایتا شوك هایپوگلایسمیک می شود که در نهایت منجر به مرگ می شود.
تداخل با آسپرین و وارفارین: در افراد دیابتی به دلیل فشار خون بالا و همچنین امکان ایجاد تجمع پلاکتی احتمال تجویز آسپرین زیاد است و یا این که خود بیمار دیابتی خودسرانه آسپرین مصرف می کند. آسپرین و وارفارین اتصال پروتئینی بالایی دارند که همین منجر به تداخل می شود.
تداخل با پروپرانولول (ایندرال): کسی که قند خونش پایین می آید سیستم آدرنرژیک آن فعال می شود (مثلا دچار تپش قلب و لرزش دست می شود). اما در افراد دیابتی که پروپرانولول مصرف می کنند علائم بالا (تپش قلب و لرزش دست) نمود ظاهري نمی یابد. پس بطور خلاصه مصرف پروپرانولول علائم کاهش قند خون را میپوشاند و ممکن است شخص وقتی به کما برود متوجه شوند که شخص قندخونش افت شدید کرده است.

۲-بی گوانید ها (Biguanides)

1. متفورمین (Metformin)
2. فنفورمین (Phenformin)

این دسته نیز همانند دسته ي قبلی مکانیسم هاي اثر متفاوتی دارند اما مهم ترین مکانیسم آن ها کاهش تولید گلوکز می باشد. البته مکانیسم هاي فرعی دیگري مثل افزایش ترشح انسولین یا افزایش حساسیت رسپتور ها و… ممکن است وجود داشته باشد اما همانطور که گفته شد مهم ترین مکانیسمش کاهش تولید گلوکز است.

• این دسته کمبود ویتامین B12 می دهند به همین دلیل در افرادي که به طور معمول مصرف طولانی مدت دارند باید میزان ویتامین B12 را تحت کنترل داشته باشند. از عوارض کمبود ویتامین B12 کمخونی کشنده است.
• کاهش وزن می دهند. (خانم هاي چاق شانس بچه دار شدنشان کم است در نتیجه این دسته دارو ها با کاهش وزن احتمال تخمک گذاري و بارداري را افزایش می دهند (در درمان ناباروري نیز استفاده می شوند)) باید توجه داشت به دلیل وجود عوارض جانبی براي کاهش وزن استفاده نمی شوند.
• مصرف بی گوانید ها در بیماران کلیوي و الکلی سبب اسیدوز لاکتیک می شود.
• عارضه اصلی مصرف بی گوانید ها تهوع و استفراغ است.

۳- تیازولیدین دیون ها (Thiazolidinediones)

1.  پیوگلیتازون (Pioglitazone)
2. روزیگلیتازون (Poziglitazone)

این دسته باعث کاهش مقاومت و افزایش حساسیت گیرنده هاي بافت هدف انسولین میشوند.

۴-مهار کننده آلفاگلوکوزیداز ها ( Alpha glucosidas inhibitors )

1. آکاربوز (Acarbose)
2. میگلیتول (Miglitol)

آلفا گلیکوزیداز ها در روده باعث تبدیل دي ساکارید ها و پلی ساکارید ها به مونوساکارید و نهایتا جذب مونوساکارید در روده خواهد شد اما دارو هاي مهارکننده آلفا گلیکوزیداز این فرآیند را مهار کرده و مانع جذب شدن مونوساکارید ها و نهایتا کاهش تولید گلوکز خواهد شد.

۵-(Glucagon-Like Peptide-1 ( GLP-1 receptor agonist

1. آلبیگلوتید (Albiglutide)
2. اگزناتید (Exenatide)
3. لیراگلوتید (Liraglutide)

اولا روی سلول های مغزی اثر می گذارند و باعث سیری زودرس می شود ؛دوما روی پانکراس اثر می گذارد و باعث افزایش ترشح انسولین می شوند و گلوکاگون را کم میکند و در دستگاه گوارش باعث کاهش تخلیه معده می شود.

ویژگی های مثبت این گروه در کنترل و درمان دیابت :کاهش وزن ، افت قندخون نمی دهند، بیماری های قلبی عروقی را بهبود می دهند.
عوارض و ویژگی های منفی:گران بودن ، تزریقی است ، باعث تهوع و استفراغ می شود.
منع تجویز و مصرف : در کسانی که مشکل گوارشی دارند(گاسترو پارزی)، مشکالت کلیوی ، کسانی که سابقه بیماری پانکراس دارند و کسانی که سابقه مدولاری تایرویید کارسینوما دارند.

۶-SGLT2 Inhibitors

1. کاناگلیفلوزین (Canagliflozin)
2. داپاگلیفلوزین (Dapagliflozin)
3. امپاگلیفلوزین (Empagliflozin)

وقتی قند باالی ۲۰۰ باشد ، قند دفع می شود. پمپ سدیم-گلوکز نمی گذارد قندخون دفع شود و این دارو ها این پمپ را مهار میکنند(در حضور قند ۱۲۰ هم گلوکز دفع می شود) که باعث دفع گلوکز از ادرار و پرادراری می شود.

همراه با گلوکز ، سدیم را هم دفع می کنند بنابراین باعث کاهش فشار خون می شود؛ وزن را کم میکنند ، اسید اوریک را دفع میکنند ،روی کلیه هم اثر مفید دارند ، باعث بهبود بیماری های قلبی عروقی نیز می شوند و در نهایت باعث کنترل قند خون می شوند.

منع مصرف : در دیابت نوع ۱ منع مصرف مطلق دارند چون باعث کتواسیدوزیس دیابتی میشوند. همچنین در کسانی که عفونت دارند نباید مصرف شوند چون قند دفع می شود یک محیطی برای قارچ ها و باکتری ها است و عفونت ژنیتال و ادراری می دهد.

در کنترل و درمان دیابت تیپ ۲ چه کسانی باید انسولین مصرف کنند؟

۱ .افرادی که کاهش وزن شدید دارند.
۲ .افرادی که مشکل خاصی دارند که نمیتوانند داروی خوراکی مصرف کنند؛ مثلا، کسانی که کراتینین ۸ دارند(مشکالت کبدی و کلیوی)
۳ .افرادی که در بیمارستان بستری می شوند و یا بدحال هستند.
۴ .در کسانی که  قند خون ناشتای بالای ۲۵۰ دارند توصیه می شود که انسولین نیز مصرف کنند.

سخن پایانی

درموارد خاصی در دیابت نوع یک و موارد خاص دیابت، فرد امکان بهبودی دارد و پس از دوره کوتاهی کنترل سلامت خود را بازمی یابد. اما باید توجه داشت که در دیابت هدف کنترل است. در وهله اول شخص باید خود مسئول باشد و به دقت تمامی فرایند ها را رعایت کند، برای مثال دارو ها در وقت مناسب مصرف کند، نکات تغذیه ای را رعایت کند و … . همچنین حمایت سایر اعضای خانواده در تشویق وی به رعایت این موارد بسیار بسیار در فرایند کنترل این بیماری حائظ اهمیت میباشد. درصورتی که شخص بتواند فرایند درمان را تحت نظر پزشک معالج به طور کامل پیگیری کند با یک فرد سالم تفاوتی نخواهد داشت و عوارض این بیماری بسیار به تعویق خواهند افتاد و کنترل خواهند شد.

خواننده گرامی این مقاله صرفا جهت آشنایی بیشتر شما با درمان و کنترل دیابت بوده و به هیچ عنوان نباید به عنوان معیار برای درمان سرخود مورد استفاده گیرد چرا که حتی تجویز یک دارو نیازمند تجربه و علم تخصصی آن است که تنها و تنها یک پزشک است که صلاحیت لازم برای انجام این امر را داراست.

درصورتی که سوال و یا نظری در رابطه با کنترل و درمان دیابت دارید میتوانید در قسمت نظرات سوال خود را بپرسید، پزشکان تیم سلامتانه پاسخگوی پرسش شما خواهند بود.