بیماری انگل ژیاردیا

ژیاردیا لامبلیا چیست؟

ژیاردیا یک جنس از انگل های تک سلولی است که گونه مهم آن لامبلیا نام دارد و این انگل به شکل ژیاردیا لامبلیا (Giardia lamblia) خوانده میشود. البته در این مقاله منظور از ژیاردیا همان ژیاردیا لامبلیا است.
این انگل تک سلولی در روده کوچک انسان زندگی می کند و شایع ترین تاژک دار در روده انسان است.
یکی از شایع ترین تاژک داران که بچه ها را آلوده میکند ژیاردیاست. این انگل در روده زندگی میکند و بیماری ژیاردیازیس را ایجاد میکند که یک بیماری انگلی است.

مشخصات سلولی ژیاردیا

دو فرم تروفوزوئیت و کیست دارد. تروف شبیه قطره اشک با دو هسته شبیه به هم هست یا گلابی ای از که از وسط دو نصف شده است(همانطور که در تصویر میبینید).در زیر سطح اشکی دیسک مکنده دارد شبیه به بادکش برای چسبیدن به پرز های روده و نمی گذارد غذا از پرز جذب شود و جذب قسمت پشتی ژیاردیار می شود.
بیشترین تعداد تاژک در بین تاژک داران را داراست. (۴جفت)
دو عضو ویرگولی شکل مانند ستون فقرات دارد. کیست بیضوی ۲تا ۴ هسته ای است. تروفوزییتی که دورش دیواره ترشح کند به کیست نارس  تبدیل میوشد و بعد از تکثیر رسیده می شود.
۲ جداره دارد با ابعداد حدودا ۱۵تا ۲۰ میکرون.
کیست در دوازدهه روده شکسته می شود ، از هر کیست ۴ هسته ای ۲ تروف دو هسته ای به وجود می اید ؛ مثل تمام تاژک داران به روش طولی دوتایی هر ۴ ساعت یکبار تکثیر انجام می دهد.

انسان چگونه به ژیاردیا مبتلا میشود؟

گفتیم که ژیاردیا یک انگل دستگاه گوارش انسان است پس باید وارد دستگاه گوارش شود. راه اصلی الودگی به ژیاردیار ، آب الوده است. وقتی فاضلاب وارد آب می شود از فیلتر های تصفیه هم رد می شود و کلر هم روی ان تاثیری ندارد. همین طور مواد غذایی و سبزی ها می توانند در الودگی نقش داشته باشند. وقتی انسان آب آلوده را مصرف میکند پس از ۹ روز کیست های ژیاردیا را دفع میکند و خود شخص به یک منبع انتشار آلودگی تبدیل میشود.

بیماری زایی و علائم ژیاردیا (ژیاردیازیس)

انسان با خوردن آب آلوده (یا مواد غذایی آلوده) حاوی حداقل ۱۰۰کیست ۴ هسته ای به این انگل مبتلا میشود. سپس این انگل در بدن میماند تا به فرم تروفوزوئیت تبدیل شود و بتواند برای انسان آلودگی ایجاد کند. ۱۰ تا ۳۶ روز پس از مواجهه با آلودگی طول میکشد تا فرد علائم را بروز دهد.

علامت اصلی ژیاردیازیس اسهال چرب (استئاتوره) است. ژیاردیار در دوازدهه تکثیر پیدا می کند و جلوی مجرای صفراوی را می گیرد در نتیجه صفرا وارد خون می شود که باعث ایجاد یرقان انسدادی (زردی) می شود.
صفرا در جذب و تجزیه چربی ها نقش بسیار مهمی دارد و با نسداد مجاری صفراوی چربی ها تجزیه نمی شوند و مدفوع چرب می شود؛ همین طور خود ژیاردیار نمک های صفراوی و لیپاز را ترشح می کند که باعث از بین رفتن پرز های روده می شود چون دیسک ها هستند و غذا به خود پرز ها هم نمی رسد.
در قسمت فوقانی معده درد و سوزش و همین طور نفخ ایجاد میشود و باعث میشود شخص دچار ناخوشی شود و اذیت شود.
جذب ویتامین های D , E , E  و K که محلول در چربی هستند و به واسطه چربی ها جذب میشوند نیز در این بیماری با اشکال مواجه میشود و فرد دچار کمبود این ویتامین ها میشود که خود عوارض بسیار گوناگون و متنوعی میتواند به دنبال داشته باشد.
عدم تحمل به لاکتوز دیده می شود. یعنی شخص با مصرف شیر و لبنیات دچار نفخ شده و دل درد میگیرد. افرادی که اسیدیته معدشان کم تر باشد حساسیتشان بیشتر است
IgA نقش زیادی در دفاع در برابر ژیاردیار دارد.
لیپاز موجود در شیر محافظت کننده است پس در بچه های شیر خواره ژیاردیار کم است.

تشخیص

تشخیص ژیاردیا با توجه به علائمی که شخص دارد و تست های آزمایشگاهی انجام میشود ازجمله آ زمایش مدفوع، اندوسکوپی، بیوپسی اوره، تستهای سرولوژی (الایزا)، کشت.

درمان

برای درمان ژیاردیا از مترونیدازول یا ارونیدازول استفاده میشود. همچنین برای کودکان فوازولیدون و برای زنان باردار پارمومایسین استفاده میشود.

البته باید توجه داشت که تجویز این موارد صرفا بر عهده پزشک است و به هیچ عنوان شخص نباید سرخود دارو مصرق کند.

پیشگیری

مهم ترین نکته در پیشگیری از ژیاردیا در مناطقی که آب آشامیدنی سالم در دسترس نیست جوشانیدن آب است. همچنین شست و شو و ضدعفونی بعضی مواد غذایی مانند سبزی ها که ممکن است با فاضلاب در تماس بوده باشند(چرا که در بعضی مناطق زمین های کشاورزی را با آب آلوده به فاضلاب آبیاری میکنند) واجب و ضروری است.
همچنین افزایش سطح اطلاعات بهداشت عمومی در مردم میتواند بسیار به جلوگیری از انتشار این انگل کمک کننده باشد.