لکوسیتوز و لکوپنی

لکوسیتوز و لکوپنی, نوتروفیلی, گرانولوسیتوز, لنفوسیتوز, مونوسیتوز, نوتروپنی و … را به طور کامل به همراه دسته بندی در ادامه بخوانید.

لکوسیتوز چیست؟

لکوسیتوز یا Leukocytosis یه معنای افزایش گلبول های سفید خون یا WBC است و یک شرایط و موقعیت عمومی است که در بیماری های مختلفی ممکن است ایجاد شود. لکوسیتوز زمانی اطلاق میشود که تعداد WBC ها بیشتر از ۱۱ هزار در آزمایش خون باشد. رتعداد طبیعی WBC ها بین ۴۴۰۰ تا ۱۱۰۰۰ سلول در هر میکرولیتر است.

در ۲/۵درصد افراد جامعه، تعداد WBCها بصورت نرمال بالای ۱۱هزار است (یعنی با وجود WBCبیشتر از ۱۱هزار، به لکوسیتوز مبتلا نیستند)

همانطور که میدانیم که گلبول های سفید چندین نوع سلول در خون هستند که در واقع سواره نظام سیستم ایمنی بدن هستند. با توجه به افزایش هرکدام از انواع این سلول ها لکوسیتوز انواع مختلفی دارد که هر کدام از این نوع سلول ها در شرایط و بیماری خاصی ایجاد میشوند.

انواع لکوسیتوز

لوکومائید ری اکشن

در لکوسیتوز، تعداد WBC ها معمولا ۲۰ تا ۳۰ هزار است. اما وقتی تعداد لکوسیت ها به بیش از ۵۰هزار میرسد، به آن لوکوماید ری اکشن می گوئیم.

لوکوماید ری اکشن هایی که در ارتباط با سرطان ها هستند، معمولا بر اثر عفونت های باکتریایی شدید ایجاد میشوند مثل استرپتوکوک ها و استافیلوکوک ها.

نوتروفیلی یا افزایش تعداد نوتروفیل ها مهم ترین عامل در لکوسیتوز

غالبا لکوسیتوز حاصل افزایش نوتروفیل هاست چرا که بیشترین تعداد سلول های سفید خون را نوتروفیل ها تشکیل میدهد به همین دلیل اغلب لکوسیتوز حاصل افزایش نوتروفیل هاست و لکوسیتوز را اغلب معادل نوتروفیلی در نظر میگیرند.

به سلول نوتروفیلی که کاملا بالغ شده است، PMN گفته میشود که اکثر سلول های ایمنی موجود در جریان خون را تشکیل میدهند.

نوتروفیل باند که به آن stab هم گفته می شود یکی از اشکال رده های تولیدی نوتروفیل ها هست و قبل اینکه نوتروفیل به صورت بالغ در خون ظاهر شود باید از مرحله باند بگذرد.

به افزایش نوتروفیل های باند در خون، باندمی گفته میشود.

سیر تکاملی نوتروفیل ها: میلوبلاست ← پره میلوسیت ← میلوسیت ← متا میلوسیت ← سلول باند ← PMN

لکوسیتوز غالبا بر اثر افزایش ANC رخ میدهد (یعنی بیشتر اوقات وقتی گفته میشود لکوسیتوز، ما نوتروفیلیا در ذهن مان می آید)

به ANC بیشتر از ،۷۷۰۰ در حالیکه تعداد WBC ها بیشتر از ۱۱ هزار باشد، نوتروفیلیک لکوسیتوزیس گفته میشود.

اگر تعداد نوتروفیل ها در حضور WBC نرمال افزایش یابد، به آن نوتروفیلیا یا نوتروفیلی گفته میشود. (یعنی نوتروفیل ها زیاد شده اند ولی تعداد بقیه انواع WBC ها نرمال است)

absolute neutrophil یا  ANC یک شاخص به معنای تعداد مطلق نوتروفیل هاست و ز طریق زیر محاسبه میشود:
WBC × percent (PMNs + bands) ÷ ۱۰۰

نوتروفیلی چرا رخ میدهد؟

عفونت ها (سردسته علت ها)

شایع ترین عفونت های باکتریایی که با افزایش بسیار زیاد ANC همراه هستند، استافیلوکوک و استرپتوکوک ها و کلستریدیوم ها هستند.

استرس های روحی و جسمی

زیرا تولید هورمون های آدرنال افزایش یافته و باعث آزاد شدن WBC از جدار عروق میشوند.

سیگار

سیگار از دلایل عمده نوتروفیلی بدون علت است. پس از ترک سیگار ۵سال طول می کشد تا سطح لکوسیت ها عادی شود.

دارو ها

بعضی از دارو ها میتوانند موجب افزایش نوتروفیل های خون شوند. از جمله :

• Glucocorticoids
• (Catecholamines (epinephrine
• دارو های اعصاب و روان مثل لیتیوم
• Recombinant G-CSF یا همان  GM-CSF  که برای درمان لکوپنی استفاده میشود
• All-trans retinoic acid

سایر علت ها

• بارداری
• ورزش
• گرمازدگی
• تحریک عمومی مغز استخوان (مثلا در همولیز)
• بیماری های مزمن میلوپرولیفراتیو و در راس آنها پلی سیتمی ورا ( CML ،(PCVو ET هستند.
• سندروم داون
• کمبود فاکتورهای چسبنده لکوسیتی
  

  علائم نوتروفیلی

• تب
• هایپوتنشن یا کاهش فشار خون
• شوک
• افزایش ضربان خون یا تاکی کاردی
• هایپوترمی یا افزایش دمای بدن (مثل سپسیس بیش از حد)
• آبسه یا هر شواهدی از عفونت در هر مکانی از بدن (مثل لنفادنوپاتی)
• ریباند تندرنس شکم
• موکوزیت
• هپاتواسپلنومگالی یا بزرگی کبد و طحال
• کاهش وزن (در لوکمی ها رخ میدهد)
• التهاب مفاصل
• اریتم

در نوتروفیلی همه یا برخی از علائم بالا ممکن است رخ بدهد.

گرانولوسیتوز نیز نوع دیگری از لکوسیتوز است

گرانولوسیتوز تقریبا معادل نوتروفیلی است.

لکوسیتوز ی که بر اثر افزایش گرانولوسیت ها (سلول های گلبول سفیدی که گرانول دارند) باشد گرانولوسیتوز نام دارد. گاهی اوقات گرانولوسیتوز را معادل افزایش بازوفیل یا ائوزینوفیل هم در نظر میگیرند. در کل این لغت اشتباه است و بهتر است دقیقا مشخص کنیم کدام رده سلولی افزایش یافته است (نوتروفیل یا بازوفیل یا ائوزینوفیل)

لنفوسیتوز نوعی از لکوسیتوز است که بسیار مهم است

لنفوسیت ها دیگر گلبول های سفید خون هستند که افزایش تعداد مطلق لنفوسیت ها (ALC) به بیش از ۴۰۰۰ سلول لنفوسیتوز نام دارد.

چرا لنفوسیتوز رخ میدهد؟

دو دلیل عمده برای ایجاد لنفوسیتوز وجود دارد:

Reactive lymphocytosis یا لنفوسیتوز واکنشی :

• وجود یک عامل خارجی
• عفونت های ویروسی که در راس آن ها ویروس EBV و ویروس CMV قرار دارد.
• سیاه سرفه
• هپاتیت

Clonal lymphocytosis یا لنفوسیتوز تکثیری

اختلالات لنفوپرولیفراتیو مثل ALL و CML نیز که بر فرایند ساخت لنفوسیت ها در مغز استخوان اثر میگذارند از دیگر دلایل ایجاد لنفوسیتوز هستند.

مونوسیتوز

مونوسیت ها نیز که سلول های رده پیش از ماکروفاژ هستند نیز در صورت افزایش تعداد در خون میتوانند باعث لکوسیتوز شوند که به مونوسیتیک لکوستیوزیس نامیده میشود.

به افزایش تعداد مطلق مونوسیت ها به بیش از ۸۰۰ سلول در هر میکرولیتر، مونوسیتیک لکوسیتوزیس گفته میشود در حالیکه تعداد WBCها نیز بیشتر از ۱۱هزار است.

درواقع به افزایش تعداد مطلق مونوسیت ها در حالیکه تعداد بقیه  WBC ها نرمال است، مونوسیتوز گفته میشود.

ائوزینوفیلی و بازوفیلی لکوسیتوز را اغلب در بیماری های انگلی ایجاد میکنند

افزایش تعداد مطلق ائوزینوفیل ها بالای ۴۵۰ و بازوفیل ها به بالای ۲۰۰ هنگامی که تعداد WBC بیشتر از ۱۱هزار است، ائوزینوفیلیک لکوسیتوزیس و بازوفیلیک لکوسیتوزیس نام دارد.

درواقع افزایش تعداد مطلق ائوزینوفیل ها و بازوفیل ها در حضور WBCنرمال، ائوزینوفیلیا و بازوفیلیا نام دارد.

ائوزینوفیلی و بازوفیلی چرا رخ میدهد؟

• واکنش های آلرژی (مهم ترین)
• اختلالات خونی و نئوپلاسم ها
• برخی بیماری های عفونی (در راس آنها عفونت های انگلی خصوصا کرم ها)
• رد پیوند
• هایپوآدرنالیسم

لکوپنی چیست؟

به کاهش تعداد WBCکمتر از ۴۴۰۰ لکوپنی یا کاهش گلبول های سفید خون گفته میشود.

آگرانولوسیتوز معمولا معادل نوتروپنی شدید (زیر ۲۰۰) در نظر گرفته میشود که البته اشتباه است. معنی اصلی آگرانولوسیتوز، یعنی هیچ کدام از رده های گرانولوسیت در خون وجود نداشته باشند.

نوتروپنی

کاهش ANC به زیر ۱۵۰۰ معادل نوتروپنی یا کاهش نوتروفیل های خون است. رنج نرمال ANCدر سنین مختلف متفاوت استافرادی که دچار نوتروپنی شدید میشوند، در ریسک ابتلا به عفونت های تهدیدکننده های حیات هستند.

نوتروپنی چرا رخ میدهد؟

• عفونت هایی که به مغز استخوان آسیب میزنند (مثل سالمونلا، ،TB و هپاتیت)
• اختلالات عروقی کلاژن (مثلا در لوپوس)
• فعال شدن کمپلمان
• داروها (پنی سیلین، بتالاکتام ها، کلرامفنیکل)
• مصرف الکل (بدلیل نارسایی در مغز استخوان)
• شیمی درمانی (بدلیل نارسایی استخوان)
• هایپوپلازی مغز استخوان (آنمی آپلاستیک و فانکونی)
• سندروم کاستمن (نوتروپنی شدید مادرزادی)
• Reticular dysgenesis
• سندروم دیس کراتوزیس چدیاک هیگاشی مادرزادی

برخی از علائم نوتروپنی شدید

• اختلالات همودینامیکموکوزیت دهان (اختلال در بلع) و موکوزیت لوله گوارش (اسهال شدید)
• علائم گوارشی (مانند درد شکمی، تهوع و استفراغ)
• وضعیت های جدید و ناگهانی نورولوژیک و روحی
• عفونت کاتتر درون عروقی
• New pulmonary infiltrate
• هیپوکسی یا بیماری های مزمن ریوی
• اختلالات کبدی (سطح آمینوترانسفراز ۵برابر حالت عادی)
• اختلالات کلیوی (کلیرانس کراتینین کمتر از ۳۰ mL/min)

این گروه دارای نوتروپنی شدید حتما در بیمارستان بستری شوند.

در صورتی که در مورد لکوسیتوز و لکوپنی سوالی دارید میتوانید سوال خود را در قسمت نظرات اعلام کنید تا در اسرع وقت توسط تیم سلامتانه پاسخ داده شود.