آنمی یا کمخونی چیست؟
آنمی یا کم خونی واژه ای که خیلی از ماها باهاش آشنا هستیم و به دلایل مختلف ممکنه هرکدوم از ما دچار کم خونی باشیم. از نظر سازمان جهانی بهداشت (WHO)، آنمی در مردان یعنی مقدار هموگلوبین آزمایش خون کمتر از ۱۳g/dl، در زنان کمتر از ۱۲g/dl و در زنان باردار کمتر از ۱۱g/dl. پس اگر آقایی مقدار هموگلوبین او کمتر از ۱۳ گرم بر دسی لیتر بود، به کم خونی مبتلا خواهد بود. کم خونی در خانم ها به دلیل عادت ماهانه و از دست دادن بخشی از خون شایع تر است. برای آشنایی با هموگلوبین اینجا کلیک کنید.
معمولا چه علائمی ایجاد میشود؟
انواع آنمی میتوانند علائم اختصاصی داشته باشند که فقط در آن نوع کم خونی ایجاد میشود؛ اگر چه همه آن ها علائم مشترک و عمومی را نیز ایجاد میکنند. انواعی از این علائم عمومی عبارتند از :
- ضعف، خستگی، بیحالی
- تنگی نفس
- تشدید سردرد (البته سردرد علتهای مختلفی دارد)
- تغییرات گوشه لب (در فرم های شدید)
- تغییرات ناخنی (در فرم های شدید)
- پیکا (Pica) : تمایل به خوردن خاک، قیر، یخ، برنج خشک و… (در فرم های شدید)
- رنگ پریدگی (paleness) : بهترین مکان برای بررسی رنگ پریدگی، ملتحمه است. پلک پایین را به سمت پایین میکشیم. ملتحمه طبیعی قرمز مایل به صورتی است. اما در کم خونی خیلی کمرنگ میشود و اصطلاحا میگوییم paleشده است.
- زردی (ایکتر): اولین جایی که ایکتر خودش را نشان میدهد، صلبیه یا اسکلرا است
- در فرمهای شدید کم خونی خطوط کف دست با کف دست همرنگ می شود که این یعنی هموگلوبین حداقل ۸ و یا پایین تر است
- سوفل سیستولیک
علائمی که گفته شد عمومی هستند یعنی علاوه بر آنمی ممکن است در بیماری های دیگر نیز دیده شوند. پس برای مثال هرکس که رنگ پریدگی داشت لزوما کم خونی ندارد.
آنمی چرا ایجاد میشود؟
همانطور که کم خونی انواع بسیار زیادی دارد، دلایل بسیار بسیار مختلفی هم برای ایجاد هر کدام ممکن است وجود داشته باشد.
ممکن است کم خونی طی یک پروسه حاد یا مزمن به وجود بیاید که به بررسی آنها میپردازیم:
حاد
وقتی از آنمی حاد اسم می بریم، مانند هر پروسه حاد دیگری، فرد از ابتدا مشکلی نداشته و سپس بر اثر یک اتفاق ناگهانی دچار افت مقدار هموگلوبین و هماتوکریت میشود. دو علت اصلی ایجاد آنمی حاد، اتلاف خون و همولیز حاد است. در اتلاف خون یا خونریزی یا هموراژی، علائم بیماری بیشتر شبیه به هایپوولومی است و شخص ممکن است دچار شوک هایپوولومیک شود. در همولیز حاد، گلبول های قرمز به دلایل مختلف در بدن از بین میروند (مثلا به علت بزرگی طحال)
مزمن
در مزمن، شخص به دلایل مختلف و معمولا بیماری های زمینه ای که بر خون و یا ساخت خون تاثیر میگذارند دارای کم خونی طولانی مدت است مثل افرادی که به تالاسمی یا روماتیسم مبتلا هستند.
انواع آنمی
همانطور که گفته شد میتوان دسته بندی های مختلفی را برای انواع کم خونی ایجاد کرد اما آنمی ها را به طور کلی به سه دسته ۱-هیپوپرولیفراتیو ۲-اختلالات تکاملی ۳- همولیز و خونریزی تقسیم بندی می کنند که هر کدام از آنها به علت خاصی ایجاد میشوند و قابل بررسی هستند که در بقیه مقاله ها در آینده به بررسی جداگانه آنها میپردازیم.
در زیر لیست مقالات انوع کم خونی به مرور اضافه خواهد شد، برای مشاهده علائم، درمان، روش های تشخیص و ویژگی های هر کدام؛ روی موارد لیست میتوانید کلیک کنید تا به صفحه مورد نظر هدایت شوید.
