تب چیست و چه تفاوتی با هییپرترمی (افزایش دمای بدن) دارد؟
تب به طور خلاصه یعنی افزایش دمای بدن ولی نه هر جور افزایشی. دمای نرمال بدن در صبح ۳۷/۲ و در شب ۳۷/۸ است. اگر بیشتر از این باشد، شخص تب خواهد داشت.
تب یک افزایش غیر طبیعى دمانى بدن به علت تغییر در مرکز تنظیم دماى هیپوتالاموس مىباشد. هیپرترمى یک افزایش کنترل نشده در دماى بدن است که از توانائى بدن در از دست دادن گرما تجاوز مىکند بدون اینکه در نقطه تنظیم هیپوتالاموس افزایش حاصل شود. هیپرترمى بدون تب در اثر شکست در دور کردن حرارت بدن به حدّ کافى (مانند قرار گرفتن در هواى گرم) یا در اثر داروها ایجاد میشود.
تب یک پاسخ به بیماری است که باید دنبال علت آن بگردیم.
تب چگونه ایجاد میشود؟
در تب، انواع سایتوکاین هایی مثل اینترلوکین ۱ و ۶ و TNF آلفا آزاد میشوند و در هیپوتالاموس قدامی باعث افزایش پروستاگلندین E2 میشوند. این ماده هم باعث افزایش نقطه تنظیم دمای هیپوتالاموس و در نتیجه تب میشود
پروستاگلندین E2 علاوه بر این باعث میالژی هم میشود. اینترلوکین ۱علاوه بر تولید پروستاگلندین، روی موج خواب اثر گذاشته و باعث خواب آلودگی و لتراژی میشود. تب یک بیماری نیست.
تب چگونه اندازه گیری میشود؟
دماسنج رکتال یا مقعدی گلد استاندارد برای اندازه گیری دمای هسته بدن است. در افرادی که نمی توان از دماسنج دهانی برای آنها استفاده کرد، از روش رکتال استفاده میشود مثل نوزادان.
دماسنج دهانی برای بچه هایی ترجیح داده میشود که به اندازه کافی برای همکاری در امر درمان بزرگ شده اند. دماسنج را باید خوب تکان بدهیم تا جیوه در مخزن جمع شود و سپس آنرا ۳ تا ۵ دقیقه زیر زبان میگذاریم. چون دماسنج زیر زبان قرار میگیرد، در افرادی که تاکی پنه هستند یا نوشیدنی گرم یا سرد خورده اند، دماسنج دهانی دمای بدن را اشتباه نشان خواهد داد. دمای رکتال عمدتا ۰/۶ درجه بالاتر از دمای دهانی است.
دماسنج آگزیلاری یا زیربغلی هم وجود دارد و در افرادی که نوتروپنی دارند نباید دمای رکتال یا دهانی برای آنها اندازه بگیریم زیرا ممکن است دچار عفونت شوند.
دما سنج های جدید تری هم هستند که دمای پرده گوش را اندازه میگیرند.
چه زمانی باید سریعا درمان شود؟
معمولا نیاز نیست تب را به اجبار و با دارو قطع کرد. اما در مواردی باید با دادن دارو، آن را قطع کنیم زیرا در این شرایط آسیب های برگشت ناپذیری ممکن است ایجاد شود:
- دمای بالای ۴۰ درجه
- در اختلالات قلبی ریوی و عصبی
- سابقه سکته قلبی
- هنگامی که تب دچار شوک شود
- ناراحتی بیمار
- در سایر شرایطی که متابولیسم بدن افزایش یافته است (سوختگی ها، بعد از عمل جراحی)
- اختلالات الکترولیتی
آیا در درمان پاشویه توصیه میشود؟
پاشویه و گذاشتن حوله خیس بر سر، برای کنترل تب فایده ای ندارد چرا که همچنان نقطه تنظیم هیپوتالاموس بالاست و حتی باعث بدتر شدن تب هم میشود زیرا در این حالت نقطه تنظیم هیپوتالاموس بالاتر هم میرود.
پاشویه زمانی در کنترل موثر است که با مصرف داروهایی مانند استامینوفن، نقطه تنظیم دمای هیپوتالاموس را هم پایین بیاوریم.
پاشویه فقط در کنترل هایپرترمی موثر است چرا که نقطه تنظیم دمای هیپوتالاموس پایین است.
اگر درمورد تب سوالی دارید در قسمت نظرات میتوانید سوال خود را مطرح کنید. پزشکان تیم سلامتانه پاسخگوی پرسش شما خواهند بود
