ایزوسپورا ؛ از علائم تا درمان

ایزوسپورا چیست؟

 ایزوسپورا ( Isospora ) یک جنس از انگل های تک سلولی است که دو گونه ی مهم در پزشکی دارد : belli و .natalensis. ایزوسپورا ناتالنسیس در دنیا فقط دو مورد گزارش شده و نادر است. جنس ایزوسپورا بلی ( isospora belli ) شیوع بالایی دارد و تک میزبانه ی اجباری است یعن سیکل تنها در بدن یک میزبان خاص کامل میشود.

سیکل زندگی

سیکل زندگی ایزوسپورا بلی  مبهم است زیرا تعداد شیزوگونی را نمیدانیم. تکثیر جنسی اسپوروگونی نام دارد و تکثیر غیرجنسی شیزوگونی . شیزوگونی هردو در سلول های پوششی روده ی انسان انجام میشود معمولا شیزوگونی را چند بار تکرار میکند. اوویست رسیده ی ایزوسپورو شبیه توکسوپلاسماست یعنی بیضوی دی اسپوریک تترازوئیک است.
اووسیست در مدفوع انسان دیده میشود و دوره اسپورولاسیون  ۳-۵ روز در محیط بیرون از بدن انسان است.تنها میزبان آن انسان است و در روده باریک زندگی میکند. با خوردن اووسیست رسیده ایزوسپورا اسید معده دیواره را میشکند و وارد روده میشود و از داخل ان اسپروزوئیت ها بیرون می ایند سپس اسپروزوئیت ها به پرز های روده حمله میکنند ابتدا شیزوگونی انجام میدهند (چندین مرتبه ) و اول تعدا هسته زیاد میشود سپس سیتوپلاسم دور هر هسته را میگیرد و در نهایت سلول روده پاره میشود. پس از پایان شیزوگونی برخی از مروزوئیت ها به میکرو گامت و برخی به ماکرو گامت تبدیل میشوند و ترکیب انها باعث تشکیل زیگوت یا اووسیست نارس میشود.

ایزوسپورا چه علائمی را در انسان ایجاد میکند؟

ایزوسپورا معمولا خودمحدود شونده است و در افراد نرمال علامتی ندارد و بیشتر در افراد ایمونوساپرس خطر آفرین است. دوره کمونش ۱-۴ روز است و اسهال شدید از علامت اصلی آن است . دل درد- کاهش وزن –تب و ضعف از دیگر علائم ان است. علائم آن شبیه ژیاردیاست اما ائوزینوفیلی آن بالاتر از ژیاردیاست زیرا ژیاردیا فقط با دیسک مکنده اش پرز را خفه میکرد و نمی گذاشت غذا به آن یرسد ولی ایزوسپورا وارد پرز میشود و پرز را پاره میکند. هرچه بافت ها بیشتر تهاجم داشته باشند ائوزینوفیلی بیشتر است.

در افراد ایدزی و ایمونو ساپرس ها علائم شدید تر و طولانی تر است.

تشخیص

فرم تشخیصی ایزوسپورا در مدفوع انسان اووسیست حاوی یک اسپوروبلاست گرد که هنوز رسیده نشده و ۱۵-۳۰میکرون اندازه دارد است.

• تغلیظ : حساس ترین و بهترین تست برای تشخیص ایزوسپورا شناورسازی با آب قند اشباع که به آن روش شیتر میگوند. این روش حساس ترین روش برای جداسازیایزوسپوراست .  آنقدری شکر یا قند در آب حل می کنیم که اشباع شود سپس نمونه مدفوع را اضافه می کنیم و خوب بهم میزنیم در ادامه اووسیست های ایزوسپورا روی سطح قرار می گیرند حال میتوانیم با قرار دادن روی لام و نگاه کردن زیر میکروسکوپ و یا با رنگ آمیزی آن را تشخیص دهیم.
• گسترش رتمونت = گسترش مرطوب = گسترش مستقیم
• رنگ آمیزی اسیدفست یا زیل نلسون : ایزوسپورا جزء معدود انگل های اسیدفست مثبت است و به صورت قرمز و آلبالویی دیده میشود.
• رنگ آمیزی اورامین رودامین

درمان

• ایزوسپورا در افراد نرمال نیاز به درمان ندارد و خود محدرو شونده است.
• پیش آگهی آن خوب است یعنی نیاز به درمان ندارد یا به درمان خوب جواب میدهد.
• در افراد ایمونوساپرس :
  تری متوپریم + سولفامتوکسازول یا کوتریموکسازول