اثر هورمون های تیروئید بر بدن بسیار گسترده و مهم است. هورمون های تیروئید هورمون های بسیار مهمی در بدن انسان هستند که درواقع مهم ترین هورمون در سوخت و ساز بدن به شمار میروند. این هورمون ها تاثیرات مختلف و گوناگونی را در تمام بدن اعمال میکنند.
در واقع هورمون های تیروئید هورمون های تنظیم کننده سلول های بدن هستند که بر روی اغلب سلول های بدن گیرنده دارند.
اثرهورمون های تیروئید بر بدن در دوران جنینی
هم برای تکامل دستگاه عصبی مرکزی مهم اند و هم برای رشد سوماتیک بدن به خصوص در دوران جنینی و کودکی.
در سالهای اولیه تولد، هورمون تیروئید در تکامل CNS، یادگیری و رشد قدی اهمیت بسیار دارد. پس آنچه که تا سنین قبل از بلوغ در رشد قدی اهمیت دارد :اول از همه هورمون رشد و سپس هورمون تیروئید است.
کودکان با کم کاری تیروئید ممکن است قد کوتاه و رشد اسکلتی کاهش یافته داشته باشند.
اگر مادر در دوران بارداری کم کاری تیروئید داشته باشد یا تیروئید خود نوزاد کم کار باشد، میتواند باعث بروز مشکلات عدیده ای خصوصا انواع عقب ماندگی های جسمی و ذهنی شود.
به همین منظور از کودک تازه متولد شده تست های بررسی عملکرد تیروئید را در همان روز های آغازین تولد میگیرند.
اثر هورمون های تیروئید بر بدن در بزرگسالی
در ابتدای شکل گیری جنین تا زمان بلوغ، هورمون های تیروئید علاوه بر نقش تنظیمی نقش تکاملی دارند. ولی اتر هورمون های تیروئید بر بدن در دوران بزرگسالی که تکامل انجام شده است، بیشتر تنظیمی است تا تکامل. اگرچه تا اخر عمر در تکامل بعضی سلول ها نیز نقش دارند.
برای تنظیم سوخت و ساز بدن مهم می باشند و همچنین در تمامی اعضای بدن ما این ها اثر بخش هستند از جمله در سیستم قلبی که باعث تنظیم ریتم قلبی ، مقاومت عروقی و تنظیم برون ده قلبی میشوند.
هورمون های تیروئیدی از این نظر اهمیت دارند که در تمام ͏ قسمتها مانند ریه، قلب، گوارش، ژنیتال، اسکلتی، ماهیچه ها و در تمام ارگانها این هورمونها اعمال اثر میکنند که در هرکدام باعث اثرات متفاوتی می شوند.
مثلا در تنظیم قدرت انقباضی اثر دارند یا اثراتی در بازجذب و ری مودلینگ استخوان دارند که اینها باعث میشود که این اعمال با هم توازن داشته باشند.
اگر هورمون های تیروئیدی بیش ازاندازه یا کمتر از حالت طبیعی تولید شوند باعث میشوند که این توازن ها به هم بخورند مثلا در سیستم تنفسی باعث میشوند عضلات تنفسی کار خود را به خوبی انجام دهند حتی در قسمت مرکزی CNS نیز اثر بگذارند.
اثرات بر سیستم قلبی عروقی
- افزایش ضربان قلب
- افزایش برون ده قلب
- تنظیم فشار خون
- افزایش سازگاری سیستم قلبی عروقی در مواجهه با تنش
اثرات گوارشی
- افزایش حرکات دستگاه گوارش
- تنظیم فعالیت هضم و جذب
اثرات نوروماسکولار (ماهیچه ای)
- افزایش turn over پروتئین های ماهیچه
- افزایش قابلیت بدن برای افزایش فیبر های عضله
- افزایش سرعت انقباض عضلات انبساط عضلات
- افزایش قدرت انقباض عضلات
اثرات روی سیستم اسکلتی
- افزایش turn over استخوانی
- افزایش جذب استخوانی
- افزایش ماینرالیزیشن استخوان و افزایش توده استخوانی
- جلوگیری از پوکی استخوان
اثرات روی سیستم سمپاتیک
- افزایش گیرنده های بتا آدرنرژیک در قلب، ماهیچه های اسکلتی و لنفوسیت ها
- کاهش گیرنده های آلفا آدرنرژیک در قلب
- افزایش حساسیت به کاتکول آمین ها (catecholamine sensitivity)
- تنظیم تون انقباضی عضله
اثرات خونی
- هورمون های تیروئیدی می توانند با افزایش ۲ و ۳ دی فسفو گلیسیرات، باعث این شوند که اکسیژن به راحتی از هموگلوبین جدا شود و به بافت تحویل داده شود.
- با تنظیم سوخت و ساز صحیح بدن موجب ساخت بهتر و صیح تر سلول های خونی میشوند.
اثرات متابولیک
- افزایش گلکونئوژنز کبدی
- افزایش گلیکوژنولیز
- افزایش جذب روده ای گلوکز
- افزایش سنتز و کاهش کلسترول
- افزایش لیپولیز
- در کم کاری تیروئید ممکن است دچار هایپرلیپیدمی شویم و برعکس در پرکاری تیروئید دچار هایپولیپیدمی شویم.
- در مواردی که پرکاری تیروئید داریم باعث افزایش گلوکونئوژنز میشود و ممکن است باعث هایپرگلایسمی شود و یا فردی که دیابتی است دیابتش را بدتر کند.
خلاصه
همانطور که دیدیم اثر هورمون های تیروئید بر بدن بسیار گسترده است و در هر سیستم از بدن تقریبا بدون اثر گزاری نیست.
باید توجه داشت که موارد بالا در صورتی است که هورمون های تیروئید به اندازه تولید شود. یعنی نه کم تر نه بیشتر.
برای مثال هورمون های تیروئید به افزایش تراکم استخوان کمک میکنند اما کم بودن آن ها یا زیاد بودن آن ها هردو موجب پوکی استخوام میشود.
